103 Davetiyesi: Bir İnsan Deneyi
103 Davetiyesi, 1971 yılında Stanley Milgram tarafından yürütülen bir sosyal psikoloji deneyidir. Deney, insanların otoriteye itaat etme eğilimlerini araştırmak için tasarlanmıştır. Deneyde, katılımcılara bir dizi emir verilir ve bu emirleri yerine getirmeleri istenir. Emirler giderek daha acımasız hale gelir ve sonunda katılımcılardan bir başka kişiye elektrik şoku vermesi istenir.
Deneyin sonuçları, insanların otoriteye itaat etme eğilimlerinin çok güçlü olduğunu göstermiştir. Katılımcıların çoğu, otorite figürünün emirlerine uymuş ve bir başka kişiye elektrik şoku vermiştir. Bu sonuçlar, insanların otoriteye itaat etme eğilimlerinin tehlikeli olabileceğini ve bu eğilimlerin kontrol altında tutulması gerektiğini göstermektedir.
103 Davetiyesi deneyi, sosyal psikolojide önemli bir dönüm noktası olmuştur. Deney, insanların otoriteye itaat etme eğilimlerinin çok güçlü olduğunu ve bu eğilimlerin kontrol altında tutulması gerektiğini göstermiştir. Deneyin sonuçları, daha sonraki birçok sosyal psikoloji deneyine ilham kaynağı olmuştur.
103 Davetiyesi deneyinin yöntemi şu şekildedir:
- Deney, Yale Üniversitesi’nde yürütülmüştür.
- Deneye 40 erkek katılımcı katılmıştır.
- Katılımcılar, bir gazete ilanı aracılığıyla deney için seçilmiştir.
- Deneye katılanlar, deneyin amacının hafızayı araştırmak olduğunu söylenmiştir.
- Katılımcılar, deney odasına götürülmüş ve bir masaya oturtulmuştur.
- Masanın üzerinde bir elektrik şoku makinesi bulunmaktadır.
- Deneye katılanlara, elektrik şoku makinesinin nasıl kullanılacağı gösterilmiştir.
- Deneye katılanlara, bir başka kişiye elektrik şoku vermeleri istenmiştir.
- Deneye katılanlar, elektrik şoku vermeyi reddettiklerinde, deney yöneticisi tarafından ikna edilmeye çalışılmıştır.
- Deneye katılanların çoğu, sonunda bir başka kişiye elektrik şoku vermiştir.
103 Davetiyesi deneyinin sonuçları şu şekildedir:
- Katılımcıların %65’i, bir başka kişiye elektrik şoku vermiştir.
- Katılımcıların %35’i, elektrik şoku vermeyi reddetmiştir.
- Katılımcıların çoğu, elektrik şoku vermeyi reddettiklerinde, deney yöneticisi tarafından ikna edilmeye çalışılmıştır.
- Deneye katılanların çoğu, sonunda bir başka kişiye elektrik şoku vermiştir.
103 Davetiyesi deneyinin sonuçları, insanların otoriteye itaat etme eğilimlerinin çok güçlü olduğunu göstermiştir. Deneyin sonuçları, daha sonraki birçok sosyal psikoloji deneyine ilham kaynağı olmuştur.