Redif ve Kafiye Nedir?
Redif ve kafiye, şiirde kullanılan iki önemli ses sanatıdır. Redif, bir dizede veya beyitte aynı kelimenin veya kelime grubunun tekrarlanmasıdır. Kafiye ise, iki veya daha fazla dizede veya beyitte aynı sesle biten kelimelerin kullanılmasıdır.
Redif
Redif, şiirde sıklıkla kullanılan bir ses sanatıdır. Bir dizede veya beyitte aynı kelimenin veya kelime grubunun tekrarlanmasıyla oluşturulur. Redif, şiire ahenk ve müzikalite kazandırır. Ayrıca, şiirin anlamını vurgulamaya ve okuyucunun dikkatini çekmeye yardımcı olur.
Redif, farklı şekillerde kullanılabilir. En yaygın kullanım şekli, dize sonlarında aynı kelimenin veya kelime grubunun tekrarlanmasıdır. Örneğin, Ahmet Haşim’in “O Belde” şiirinde redif olarak “o belde” kelimesi kullanılmıştır:
O belde ki yalnız ağaçlar var,
O belde ki yalnız sular var,
O belde ki yalnız taşlar var.
Redif, dize ortasında da kullanılabilir. Örneğin, Nazım Hikmet’in “Memleketimden İnsan Manzaraları” şiirinde redif olarak “memleketim” kelimesi dize ortasında kullanılmıştır:
Memleketimden insan manzaraları,
Memleketimden insan sesleri,
Memleketimden insan kokuları.
Redif, aynı zamanda bir beytin iki dizesinde de kullanılabilir. Örneğin, Fuzuli’nin “Beni Candan Usandırdı Felek” şiirinde redif olarak “beni” kelimesi beytin iki dizesinde de kullanılmıştır:
Beni candan usandırdı felek,
Beni hergiz rahat yüzü görmedi.
Kafiye
Kafiye, şiirde kullanılan bir diğer önemli ses sanatıdır. İki veya daha fazla dizede veya beyitte aynı sesle biten kelimelerin kullanılmasıyla oluşturulur. Kafiye, şiire ahenk ve müzikalite kazandırır. Ayrıca, şiirin anlamını vurgulamaya ve okuyucunun dikkatini çekmeye yardımcı olur.
Kafiye, farklı şekillerde kullanılabilir. En yaygın kullanım şekli, dize sonlarında aynı sesle biten kelimelerin kullanılmasıdır. Örneğin, Ahmet Haşim’in “O Belde” şiirinde kafiye olarak “var” ve “taşlar” kelimeleri kullanılmıştır:
O belde ki yalnız ağaçlar var,
O belde ki yalnız sular var,
O belde ki yalnız taşlar var.
Kafiye, dize ortasında da kullanılabilir. Örneğin, Nazım Hikmet’in “Memleketimden İnsan Manzaraları” şiirinde kafiye olarak “memleketim” ve “insan” kelimeleri dize ortasında kullanılmıştır:
Memleketimden insan manzaraları,
Memleketimden insan sesleri,
Memleketimden insan kokuları.
Kafiye, aynı zamanda bir beytin iki dizesinde de kullanılabilir. Örneğin, Fuzuli’nin “Beni Candan Usandırdı Felek” şiirinde kafiye olarak “görmedi” ve “etmedi” kelimeleri beytin iki dizesinde de kullanılmıştır:
Beni candan usandırdı felek,
Beni hergiz rahat yüzü görmedi.
Redif ve Kafiyenin Şiirdeki Önemi
Redif ve kafiye, şiirde önemli bir yere sahiptir. Şiire ahenk ve müzikalite kazandırır. Ayrıca, şiirin anlamını vurgulamaya ve okuyucunun dikkatini çekmeye yardımcı olur.
Redif ve kafiye, şiirin türüne göre farklı şekillerde kullanılabilir. Örneğin, divan şiirinde redif ve kafiye sıklıkla kullanılırken, serbest şiirde daha az kullanılır.
Redif ve kafiye, şiirin güzelliğini ve etkisini artıran önemli ses sanatlarıdır. İyi bir şair, redif ve kafiyeyi etkili bir şekilde kullanarak şiirine ahenk, müzikalite ve anlam kazandırabilir.
Redif ve Kafiyenin Kullanıldığı Şiir Örnekleri
- Ahmet Haşim – O Belde
- Nazım Hikmet – Memleketimden İnsan Manzaraları
- Fuzuli – Beni Candan Usandırdı Felek
- Yunus Emre – İşte Geldim Kapına
- Karacaoğlan – Dağlar Dağlar
- Aşık Veysel – Uzun İnce Bir Yoldayım
- Orhan Veli Kanık – İstanbul’u Dinliyorum
- Melih Cevdet Anday – Ölümsüzlük Ardında
- Cemal Süreya – Üvercinka
- Edip Cansever – İkinci Yeni