Hanbeli Mezhebi
Hanbeli mezhebi, İslam hukukunda dört büyük Sünni mezhepten biridir. İmam Ahmed bin Hanbel (780-855) tarafından kurulmuştur. Hanbeli mezhebi, diğer Sünni mezheplerden farklı olarak, hadislere daha fazla önem vermektedir.
Hanbeli Mezhebinin Tarihi
Hanbeli mezhebi, İmam Ahmed bin Hanbel tarafından kurulmuştur. İmam Ahmed bin Hanbel, 780 yılında Bağdat’ta doğdu. Babası Hanbel, bir hadis bilginiydi. İmam Ahmed bin Hanbel, genç yaşta hadis öğrenmeye başladı. 20 yaşına geldiğinde, Bağdat’ın en büyük hadis bilginlerinden biri olmuştu.
İmam Ahmed bin Hanbel, 833 yılında Bağdat’ta halife Memun tarafından tutuklandı. Memun, İmam Ahmed bin Hanbel’den, Kur’an’ın yaratılmış olduğunu söylemesini istedi. Ancak İmam Ahmed bin Hanbel, Kur’an’ın yaratılmış olmadığını söyledi. Bunun üzerine Memun, İmam Ahmed bin Hanbel’i işkenceye tabi tuttu. Ancak İmam Ahmed bin Hanbel, fikrinden vazgeçmedi.
847 yılında Memun öldü ve yerine oğlu Mutasım geçti. Mutasım, İmam Ahmed bin Hanbel’i serbest bıraktı. İmam Ahmed bin Hanbel, Bağdat’a döndü ve hadis öğretmeye devam etti. 855 yılında Bağdat’ta öldü.
Hanbeli Mezhebinin Esasları
Hanbeli mezhebinin esasları şunlardır:
- Kur’an ve Sünnet, İslam hukukunun temel kaynaklarıdır.
- Hadisler, Kur’an’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır.
- İcma, İslam hukukunun üçüncü kaynağıdır.
- Kıyas, İslam hukukunun dördüncü kaynağıdır.
Hanbeli Mezhebinin Diğer Mezheplerden Farklılıkları
Hanbeli mezhebi, diğer Sünni mezheplerden farklı olarak, hadislere daha fazla önem vermektedir. Hanbeli mezhebinde, bir hadisin sahih olması için, hadisin râvisinin güvenilir olması, hadisin metninin açık ve anlaşılır olması ve hadisin diğer hadislerle çelişmemesi gerekmektedir.
Hanbeli mezhebi, diğer Sünni mezheplerden farklı olarak, kıyasa daha az önem vermektedir. Hanbeli mezhebinde, kıyas ancak, Kur’an ve Sünnet’te açıkça belirtilmeyen bir konuda yapılabilir.
Hanbeli Mezhebinin Yayılışı
Hanbeli mezhebi, kurulduğu günden itibaren hızla yayıldı. 10. yüzyılda, Hanbeli mezhebi, Bağdat, Şam, Mısır ve Kuzey Afrika’da yaygınlaştı. 11. yüzyılda, Hanbeli mezhebi, Anadolu’ya geldi. 12. yüzyılda, Hanbeli mezhebi, Hindistan’a ulaştı.
Günümüzde, Hanbeli mezhebi, Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman ve Yemen’de yaygındır. Ayrıca, Hanbeli mezhebi, Mısır, Suriye, Ürdün, Lübnan, Filistin, Irak, İran, Pakistan, Hindistan, Bangladeş ve Endonezya’da da az sayıda taraftarı bulunmaktadır.
Hanbeli Mezhebinin Önemli Kişileri
Hanbeli mezhebinin önemli kişileri şunlardır:
- İmam Ahmed bin Hanbel
- İbn Teymiyye
- İbn Kayyım el-Cevziyye
- Muhammed bin Abdülvahhab
- Abdülaziz bin Baz
- Muhammed Salih el-Useymin
Hanbeli Mezhebinin Günümüzdeki Durumu
Hanbeli mezhebi, günümüzde de yaygın olarak uygulanmaktadır. Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman ve Yemen’de resmi mezheptir. Ayrıca, Hanbeli mezhebi, Mısır, Suriye, Ürdün, Lübnan, Filistin, Irak, İran, Pakistan, Hindistan, Bangladeş ve Endonezya’da da az sayıda taraftarı bulunmaktadır.
Hanbeli mezhebi, günümüzde de İslam hukukunun önemli bir parçasıdır. Hanbeli mezhebinin âlimleri, İslam hukuku konusunda çok sayıda eser yazmışlardır. Bu eserler, günümüzde de İslam hukuku öğrencileri tarafından okunmaktadır.