Primer Hipertansiyon
Primer hipertansiyon, altta yatan bir tıbbi durum olmaksızın kan basıncının yüksek olmasıdır. Hipertansiyon, dünya çapında yetişkinlerin yaklaşık üçte birini etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. Primer hipertansiyon, hipertansiyonun en yaygın türüdür ve genellikle yaşam tarzı faktörleri ve genetik faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanır.
Primer Hipertansiyonun Nedenleri
Primer hipertansiyonun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bunlar şunlardır:
- Yaşam tarzı faktörleri: Obezite, hareketsiz yaşam tarzı, aşırı tuz tüketimi, aşırı alkol tüketimi ve sigara içimi gibi yaşam tarzı faktörleri hipertansiyon riskini artırabilir.
- Genetik faktörler: Hipertansiyon, ailelerde sıklıkla görülür. Bu, genetik faktörlerin hipertansiyon gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
- Böbrek hastalığı: Böbrek hastalığı, kan basıncının yükselmesine neden olabilir.
- Endokrin hastalıkları: Cushing sendromu ve Conn sendromu gibi bazı endokrin hastalıkları hipertansiyona neden olabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, yan etki olarak hipertansiyona neden olabilir.
Primer Hipertansiyonun Belirtileri
Primer hipertansiyon genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bu nedenle, birçok kişi hipertansiyon olduğunun farkında değildir. Ancak, bazı kişilerde hipertansiyon aşağıdaki belirtilere neden olabilir:
- Baş ağrısı
- Görme bozukluğu
- Kulak çınlaması
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Çarpıntı
- Yorgunluk
- Uykusuzluk
- Sinirlilik
- Hafıza sorunları
Primer Hipertansiyonun Tanısı
Primer hipertansiyon tanısı, kan basıncı ölçümü ile konulur. Kan basıncı, sistolik kan basıncı ve diyastolik kan basıncı olmak üzere iki değerden oluşur. Sistolik kan basıncı, kalbin kasılarak kanı pompaladığı sırada ölçülen kan basıncıdır. Diyastolik kan basıncı ise, kalbin gevşediği sırada ölçülen kan basıncıdır.
Normal kan basıncı, 120/80 mmHg’dir. Hipertansiyon tanısı, kan basıncının 140/90 mmHg veya daha yüksek olması durumunda konulur.
Primer Hipertansiyonun Tedavisi
Primer hipertansiyonun tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Primer hipertansiyonun tedavisinde ilk adım, yaşam tarzı değişiklikleri yapmaktır. Bu değişiklikler şunları içerir:
- Sağlıklı bir diyet yapmak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı bir kiloya ulaşmak
- Tuz tüketimini azaltmak
- Alkol tüketimini sınırlamak
- Sigarayı bırakmak
- Stres yönetimi
İlaç tedavisi: Yaşam tarzı değişiklikleri ile kan basıncı kontrol altına alınamıyorsa, ilaç tedavisi başlanabilir. Primer hipertansiyonun tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Diüretikler
- Beta blokerler
- ACE inhibitörleri
- Anjiyotensin reseptör blokerleri
- Kalsiyum kanal blokerleri
Primer Hipertansiyonun Komplikasyonları
Primer hipertansiyon, tedavi edilmediği takdirde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:
- Kalp krizi
- İnme
- Böbrek yetmezliği
- Göz hasarı
- Demans
- Cinsel işlev bozukluğu
Primer Hipertansiyonun Önlenmesi
Primer hipertansiyonun önlenmesi için yapılabilecekler şunlardır:
- Sağlıklı bir diyet yapmak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı bir kiloya ulaşmak
- Tuz tüketimini azaltmak
- Alkol tüketimini sınırlamak
- Sigarayı bırakmak
- Stres yönetimi
- Düzenli olarak kan basıncı kontrolü yaptırmak