Artel: Bir İşbirliği ve Dayanışma Modeli
İngilizce Anlamı:
Artel, Rusya’da ve diğer eski Sovyet ülkelerinde bulunan, işbirliği ve dayanışma üzerine kurulu bir işletme veya üretim birimidir. Arteller, genellikle aynı mesleğe veya sektöre mensup kişilerden oluşur ve ortak bir amaç doğrultusunda çalışırlar.
Türkçe Anlamı:
Artel, işbirliği ve dayanışma esasına dayalı bir üretim veya hizmet birimidir. Arteller, genellikle aynı meslek veya sektörde çalışan kişilerden oluşur ve ortak bir amaç doğrultusunda çalışırlar.
Tarihçe ve Kökenler:
Artel kavramı, Rusya’da 10. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Kökenleri, ortak bir hedefe ulaşmak için bir araya gelen köylü topluluklarına dayanmaktadır. Arteller, zamanla zanaatkarlar ve tüccarlar arasında da yaygınlaştı.
Özellikler:
Arteller, aşağıdaki özelliklerle karakterize edilir:
- Ortak Mülkiyet: Artel üyeleri, işletmenin mülkiyetini ve kârını paylaşırlar.
- Ortak Yönetim: Artel, üyeler tarafından seçilen bir yönetim kurulu tarafından yönetilir.
- Ortak Çalışma: Üyeler, işletmenin faaliyetlerine eşit olarak katkıda bulunurlar.
- Ortak Sorumluluk: Üyeler, işletmenin borçlarından ve yükümlülüklerinden birlikte sorumludurlar.
- Dayanışma: Arteller, üyeler arasında güçlü bir dayanışma duygusu geliştirir.
Türleri:
Arteller, faaliyet alanlarına göre farklı türlere ayrılabilir:
- Tarım Artelleri: Tarım ürünleri yetiştirir ve hayvancılık yapar.
- Endüstriyel Artelleri: Ürünler üretir veya hizmetler sunar.
- Ticaret Artelleri: Malları alıp satar.
- Kredi Artelleri: Üyelere kredi sağlar.
Avantajlar:
Arteller, üyelerine aşağıdakiler gibi çeşitli avantajlar sağlar:
- Ekonomik Güvenlik: Ortak mülkiyet ve sorumluluk, üyelere ekonomik güvenlik sağlar.
- İşbirliği ve Dayanışma: Arteller, üyeler arasında işbirliği ve dayanışma duygusu geliştirir.
- Yerel Kalkınma: Arteller, yerel toplulukların ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunur.
- Girişimcilik: Arteller, üyelere kendi işlerini kurma ve yönetme fırsatı sunar.
Dezavantajlar:
Arteller, aşağıdakiler gibi bazı dezavantajlara da sahiptir:
- Yönetim Zorlukları: Ortak yönetim, karar verme sürecini yavaşlatabilir ve anlaşmazlıklara yol açabilir.
- Motivasyon Eksikliği: Üyeler, ortak mülkiyet nedeniyle bireysel çabalarını azaltabilirler.
- Sermaye Kısıtlamaları: Arteller, genellikle sermaye kısıtlamalarıyla karşı karşıyadır, bu da büyümelerini engelleyebilir.
- Rekabet: Arteller, daha büyük ve daha verimli işletmelerle rekabet etmekte zorlanabilirler.
Modern Arteller:
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra arteller sayıda azaldı, ancak bazıları günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Modern arteller, genellikle geleneksel modellerden daha esnek ve yenilikçidir.
Sonuç:
Artel, işbirliği ve dayanışma üzerine kurulu, benzersiz bir işletme modelidir. Üyelerine ekonomik güvenlik, işbirliği ve yerel kalkınma gibi çeşitli avantajlar sağlar. Ancak, yönetim zorlukları, motivasyon eksikliği ve sermaye kısıtlamaları gibi bazı dezavantajları da vardır. Modern arteller, geleneksel modellerden daha esnek ve yenilikçi hale gelerek bu zorlukların üstesinden gelmeye çalışmaktadır.