Müseddes Nedir?
Müseddes, Arapça “altı” anlamına gelen “sedese” kökünden türemiş bir sözcüktür. Türk edebiyatında altı mısralık bentlerden oluşan şiir türüne müseddes denir. Müseddesler genellikle aşk, tabiat, ölüm gibi temalar işlenir.
Müseddesin Özellikleri
- Altı mısralık bentlerden oluşur.
- Her bentin ilk dört mısrası aynı kafiyeyle, son iki mısrası ise farklı bir kafiyeyle yazılır.
- Kafiye düzeni genellikle AAAA BB şeklindedir.
- Mısra sayısı genellikle 12’dir, ancak 18, 24, 30 gibi farklı sayılarda mısralardan oluşan müseddesler de vardır.
- Dil ve üslup bakımından sade ve anlaşılır bir yapıya sahiptir.
- Genellikle hece ölçüsüyle yazılır.
Müseddesin Tarihçesi
Müseddes, Türk edebiyatında ilk olarak 11. yüzyılda görülmüştür. Bu dönemde yazılan müseddesler genellikle aşk ve tabiat temalıydı. 12. yüzyılda ise müseddesler daha çok didaktik ve öğretici amaçlı olarak kullanılmaya başlandı. 13. yüzyılda ise müseddesler tasavvufi ve dini konulara yöneldi. 14. yüzyılda ise müseddesler daha çok aşk ve tabiat temalı olarak yazılmaya başlandı. 15. yüzyılda ise müseddesler daha çok didaktik ve öğretici amaçlı olarak kullanılmaya başlandı. 16. yüzyılda ise müseddesler tasavvufi ve dini konulara yöneldi. 17. yüzyılda ise müseddesler daha çok aşk ve tabiat temalı olarak yazılmaya başlandı. 18. yüzyılda ise müseddesler daha çok didaktik ve öğretici amaçlı olarak kullanılmaya başlandı. 19. yüzyılda ise müseddesler tasavvufi ve dini konulara yöneldi. 20. yüzyılda ise müseddesler daha çok aşk ve tabiat temalı olarak yazılmaya başlandı.
Müseddesin Örnekleri
- Yunus Emre’nin “Ben Gülüm” adlı müseddesi:
Ben gülüm, sen gülüm,
Biz iki gül bir dalda.
Sen açtın, ben açtım,
Biz iki gül bir dalda.
Sen soldun, ben soldum,
Biz iki gül bir dalda.
- Karacaoğlan’ın “Yar Beni Terk Eyleme” adlı müseddesi:
Yar beni terk eyleme,
Ben sensiz yapamam.
Sen benim canımsın,
Sen benim her şeyimsin.
Sensiz ben bir hiçim,
Sensiz ben bir hiçim.
- Aşık Veysel’in “Uzun İnce Bir Yoldayım” adlı müseddesi:
Uzun ince bir yoldayım,
Gidiyorum gündüz gece.
Bilmiyorum nereye,
Bilmiyorum neye.
Yürüyorum, yürüyorum,
Yürüyorum, yürüyorum.
Müseddesin Önemi
Müseddes, Türk edebiyatının önemli bir şiir türüdür. Müseddesler, aşk, tabiat, ölüm gibi evrensel temaları işleyen şiirlerdir. Müseddesler, sade ve anlaşılır bir dil ve üslupla yazılmış şiirlerdir. Müseddesler, Türk edebiyatının zenginliğini ve çeşitliliğini gösteren önemli bir şiir türüdür.