Yumurtalık Kistleri: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Yumurtalık kistleri, yumurtalığın içinde veya yüzeyinde oluşan içi sıvı dolu keselerdir. Yumurtalıklar, kadın üreme sisteminin bir parçası olup, her iki tarafta bir adet bulunur. Yumurtalıklar, yumurtaların üretilmesinden ve östrojen ve progesteron hormonlarının üretilmesinden sorumludur.
Yumurtalık kistleri, kadınlarda her yaşta görülebilir, ancak en sık 15 ila 45 yaş arasındaki kadınlarda görülür. Yumurtalık kistlerinin çoğu iyi huyludur, ancak bazı durumlarda kanserli olabilir.
Yumurtalık Kistlerinin Türleri
Yumurtalık kistleri, oluşumlarına göre farklı türlere ayrılır.
- Fonksiyonel kistler: Bu kistlerin çoğu, yumurtalık folikülünün yumurtlama sırasında çatlamaması veya yumurtalık zarının yumurtlama sonrası geri çekilmemesi sonucu oluşur. Fonksiyonel kistler genellikle iyi huyludur ve kendiliğinden kaybolur.
- Endometrioma kisti: Bu kistlerin içi, rahim içini kaplayan endometrium dokusuna benzer kanlı sıvı ile doludur. Endometrioma kistleri, genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülür ve kanser riski taşır.
- Dermoid kist: Bu kistlerin içi, saç, diş, yağ ve kıkırdak gibi çeşitli dokularla doludur. Dermoid kistleri genellikle iyi huyludur, ancak nadiren kanserli olabilir.
- Seröz kistler: Bu kistlerin içi, berrak veya sarı renkli sıvı ile doludur. Seröz kistler genellikle iyi huyludur, ancak nadiren kanserli olabilir.
- Endometrioid kistler: Bu kistlerin içi, endometrium dokusuna benzer sıvı ile doludur. Endometrioid kistleri genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülür ve kanser riski taşır.
- Brenner kisti: Bu kistlerin içi, yumurtalık yüzeyini kaplayan hücrelerden oluşur. Brenner kistler genellikle iyi huyludur, ancak nadiren kanserli olabilir.
Yumurtalık Kistlerinin Nedenleri
Yumurtalık kistlerinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin riski artırabileceği düşünülmektedir:
- Hormonal dengesizlikler: Östrojen ve progesteron hormonlarındaki dengesizlikler, yumurtalık kistlerinin oluşumuna neden olabilir.
- Enfeksiyonlar: Yumurtalık enfeksiyonları, yumurtalık kistlerinin oluşumuna neden olabilir.
- Rahim içi yapışıklıklar: Rahim içi yapışıklıklar, yumurtalık kistlerinin oluşumuna neden olabilir.
- Kanser: Yumurtalık kanseri, yumurtalık kistlerine neden olabilir.
Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri
Yumurtalık kistlerinin çoğu belirti vermez. Ancak, bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Aşağı karın ağrısı veya krampları
- Pelvik bölgede basınç veya dolgunluk hissi
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Adet düzensizliği
- Adet kanamasının artması veya azalması
- İdrara çıkmada zorluk veya sık idrara çıkma
Yumurtalık Kistlerinin Tanısı
Yumurtalık kistlerinin tanısı, genellikle pelvik muayene ve ultrason ile konulur. Ultrason, yumurtalığın boyutunu ve şeklini değerlendirmeye yardımcı olur. Ayrıca, kistlerin içinde sıvı, kan veya diğer dokular olup olmadığını da gösterir.
Bazı durumlarda, yumurtalık kistlerinin tanısı için aşağıdaki testler de gerekebilir:
- Kan testleri: Kan testleri, kistlerin kanserli olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
- MR: MR, yumurtalık kistlerinin daha ayrıntılı bir görüntüsünü sağlar.
- Laparoskopi: Laparoskopi, karın boşluğuna küçük bir kesiden girilerek yumurtalıkların doğrudan incelenmesine olanak tanır.
Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi
Yumurtalık kistlerinin tedavisi, kistin boyutuna, türüne ve belirtilerine bağlıdır.
- Küçük ve belirti vermeyen kistlerin çoğu kendiliğinden kaybolur.
- Büyük veya belirtiler veren kistlerin tedavisi, cerrahi müdahale gerektirebilir.
- **Cerrahi müdahale, laparoskopi veya açık cerrahi ileyum