Tevessül Nedir?
Tevessül, Arapça “vesîle” kelimesinden türetilmiş bir kelimedir. “Vesîle” kelimesinin sözlük anlamı “aracılık eden, şefaat eden” demektir. Tevessül ise, “Allah’a yaklaşmak, O’nun huzuruna kabul edilmek, bir dileğin kabul edilmesi veya bir musibetin defedilmesi için Allah’ın güzel isimlerinden, yüce sıfatlarından, işlediği güzel bir amelin veya yaşamakta olan salih bir insanın duasını vasıta kılmak” demektir.
Tevessül, İslam’da yaygın olarak kullanılan bir ibadettir. Tevessül, Allah’a yakınlaşmak ve O’ndan yardım istemek için bir vesiledir. Tevessülde, Allah’a yakın olan ve O’nun katında makbul olan bir şey veya kişiyi aracı kılarak Allah’a dua edilir.
Tevessülün Türleri
Tevessül, üç temel türde incelenebilir:
- Allah’ın güzel isimlerine ve yüce sıfatlarına tevessül: Bu tür tevessülde, Allah’ın güzel isimlerinden ve yüce sıfatlarından biri vesile olarak kullanılır. Örneğin, bir kişi “Ya Rahman” diyerek Allah’ın rahmetine sığınabilir veya “Ya Vedud” diyerek Allah’ın sevgisine nail olmak için dua edebilir.
- Salih amellere tevessül: Bu tür tevessülde, kişinin işlediği güzel bir amel vesile olarak kullanılır. Örneğin, bir kişi hac veya umre gibi bir ibadeti vesile ederek Allah’tan bir dilekte bulunabilir.
- Hayattaki salih kişilere tevessül: Bu tür tevessülde, yaşayan bir salih kişinin duası vesile olarak kullanılır. Örneğin, bir kişi bir âlimin veya evliyanın duasını vesile ederek Allah’tan bir dilekte bulunabilir.
Tevessülün Hükmü
Tevessülün hükmü, İslam âlimleri arasında farklı görüşlere sahiptir. Bazı âlimler, tevessülün caiz olduğunu, bazı âlimler ise caiz olmadığını savunur.
Caiz olduğunu savunan alimler, tevessülün Kur’an ve sünnetteki delillerine dayanarak savunur. Örneğin, Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve O’na yaklaşmak için vesile arayın. O’nun yoluna mâl ile ve can ile cihad edin. Bu sizin için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz.” (Mâide, 35) ayetinde, Allah’a yaklaşmak için vesile aranması emredilmektedir.
Sünnet’te de tevessülün caiz olduğuna dair deliller bulunmaktadır. Örneğin, Hz. Peygamber (s.a.v.), “Allahım! Muhammed’in hürmetine senden istiyorum.” (Buhârî, De’avât, 10) şeklinde dua etmiştir. Bu dua, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) kendisini vesile ederek Allah’tan bir dilekte bulunduğunu göstermektedir.
Caiz olmadığını savunan alimler ise, tevessülün şirk olduğunu savunur. Onlara göre, tevessülde, Allah’tan başkasına ibadet ediliyor gibi bir anlam çıkmaktadır.
Tevessülün Sınırı
Tevessül, Allah’a yaklaşmak ve O’ndan yardım istemek için bir vesiledir. Ancak, tevessülde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır.
- Tevessülde, Allah’tan başkasına ibadet etme veya O’nun yerine bir şey yapma anlamı çıkmamalıdır.
- Tevessülde, vesile edilen kişi veya şeyin Allah katında makbul olması gerekir.
- Tevessül, sadece Allah’a yönelmek ve O’ndan yardım istemek için yapılmalıdır.
Tevessülün Örnekleri
Tevessülün birçok örneği bulunmaktadır. Örneğin, bir kişi aşağıdaki gibi dualar edebilir:
- Allah’ın güzel isimlerine ve yüce sıfatlarına tevessül: “Ya Rahman! Ya Vedud! Ey merhametlilerin en merhametlisi! Ey sevenlerin en çok seveni! Beni rahmetinle bağışla ve dualarımı kabul et.”
- Salih amellere tevessül: “Allahım! Hac ibadetimin hürmetine beni bağışla ve dualarımı kabul et.”
- Hayattaki salih kişilere tevessül: “Allahım! Efendimiz Muhammed’in (s.a.v.)