Meteor Nedir?
Meteor, uzaydan Dünya atmosferine giren ve atmosferde yanan gök cismidir. Meteor, Latince “meteoron” kelimesinden gelir ve “gökyüzünde görülen olağanüstü olay” anlamına gelir.
Meteorlar, kuyruklu yıldızlar, asteroitler veya meteoroidler gibi uzaydaki cisimlerin parçalarından oluşur. Bu cisimler, Dünya’nın yerçekimi alanına yakalanarak atmosfere girerler. Atmosferde, meteorlar hava molekülleri ile sürtünme nedeniyle ısınırlar ve ışık yaymaya başlarlar. Bu ışık, meteorun yandığı anlamına gelir.
Meteorlar, atmosferde farklı boyutlarda görülebilirler. Küçük meteorlar, kum tanesi büyüklüğündedir ve atmosferde tamamen yanarlar. Daha büyük meteorlar ise toz ve taş parçaları halinde Dünya’ya düşebilirler. Bu meteorlara “meteorit” adı verilir.
Meteorların Oluşumu
Meteorlar, kuyruklu yıldızlar, asteroitler veya meteoroidler gibi uzaydaki cisimlerin parçalarından oluşur. Kuyruklu yıldızlar, donmuş su, gaz ve tozdan oluşan gök cisimleridir. Asteroitler ise Güneş Sistemi’nde bulunan küçük, kayalık cisimlerdir. Meteoroidler ise asteroitler ve kuyruklu yıldızlardan kopan küçük parçalardır.
Kuyruklu yıldızlar, Güneş’e yaklaştıkça kuyrukları oluşur. Bu kuyruklar, kuyruklu yıldızın donmuş su, gaz ve tozlarının Güneş’in ısısıyla buharlaşması sonucu oluşur. Kuyruklu yıldızlar, Güneş’e yaklaştıkça parçalanabilir ve bu parçalar Dünya’nın yerçekimi alanına yakalanabilir.
Asteroitler, Güneş Sistemi’nin ana kuşağında ve Kuiper Kuşağı’nda bulunurlar. Asteroitler, kaya, metal ve buzdan oluşabilirler. Asteroitler, çarpışmalar sonucunda parçalanabilir ve bu parçalar Dünya’nın yerçekimi alanına yakalanabilir.
Meteoroidler, asteroitler ve kuyruklu yıldızlardan kopan küçük parçalardır. Meteoroidler, kum tanesi büyüklüğünden kilometrelerce büyüklükte olabilirler. Meteoroidler, Dünya’nın yerçekimi alanına yakalanabilir ve atmosfere girebilirler.
Meteorların Atmosfere Girişi
Meteorlar, Dünya atmosferine saniyede 11-72 kilometre arasında değişen bir hızla girerler. Atmosferde, meteorlar hava molekülleri ile sürtünme nedeniyle ısınırlar. Bu ısınma, meteorun yüzeyinde bir ışık tabakasının oluşmasına neden olur. Bu ışık tabakası, meteorun yandığı anlamına gelir.
Meteorların atmosferde bıraktığı ışık, genellikle yeşil, sarı veya kırmızı renktedir. Meteorun büyüklüğü ve atmosferdeki hızı, bıraktığı ışığın parlaklığını belirler. Büyük meteorlar, daha parlak bir ışık bırakırlar.
Meteorlar, atmosferde tamamen yanabilir veya parçalanarak Dünya’ya düşebilirler. Atmosferde tamamen yanan meteorlara “yıldız kayması” adı verilir. Atmosferde parçalanarak Dünya’ya düşen meteorlara ise “meteorit” adı verilir.
Meteorların Sınıflandırılması
Meteorlar, oluşumlarına ve atmosferdeki davranışlarına göre sınıflandırılabilirler.
Oluşumlarına Göre Meteorlar
Oluşumlarına göre meteorlar, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler:
- Kuyruklu yıldız meteorları: Kuyruklu yıldızlardan kopan meteorlardır.
- Asteroit meteorları: Asteroitlerden kopan meteorlardır.
- Meteoroid meteorları: Meteoroidlerden oluşan meteorlardır.
Atmosferdeki Davranışlarına Göre Meteorlar
Atmosferdeki davranışlarına göre meteorlar, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler:
- Yıldız kayması: Atmosferde tamamen yanan meteorlardır.
- Ateş topu: Atmosferde parlak bir ışık bırakan meteorlardır.
- Bolid: Atmosferde çok parlak bir ışık bırakan ve ses çıkaran meteorlardır.
- Göktaşı: Atmosferde tamamen yanmadan Dünya’ya düşen meteorlardır.
Meteor Yağmurları
Her yıl düzenli olarak gerçekleşen meteor yağmurları vardır. Bu meteor yağmurları, Dünya’nın yörüngesindeki belirli bir göktaşı kuş