Vâris Nedir?
Sözlükte “alışveriş vb. bir akid bulunmadan bir mala sahip olmak, ölen kimsenin servetinden pay almak” anlamındaki virs (virâset) kökünden türeyen vâris “ölünün malını mülk edinmeye hak kazanan kimse” demektir.
Vâris, hukukta, ölen bir kimsenin mal varlığının tamamını veya bir kısmını miras yoluyla elde eden kimsedir. Miras, ölen kişinin malvarlığı üzerinde bıraktığı hak ve yükümlülükleri kapsar. Vâris, mirasın tamamını veya bir kısmını kabul edebilir veya reddedebilir.
Vârislik, kan bağı, evlilik bağı veya evlat edinme bağı ile sağlanabilir. Kan bağı ile mirasçı olanlara “yasal mirasçı” denir. Evlilik bağı ile mirasçı olanlara “mevcut mirasçı” denir. Evlat edinme bağı ile mirasçı olanlara ise “evlat edinme yoluyla mirasçı” denir.
Kan Bağı ile Mirasçılık
Kan bağı ile mirasçılık, ölen kişi ile mirasçı arasında kan bağı bulunmasına dayanır. Kan bağı ile mirasçı olabilmek için, mirasçının ölen kişi ile sahih bir evlilik bağı içinde olması veya ölen kişinin soyundan gelmesi gerekir.
Kan bağı ile mirasçılık, Türk Medeni Kanunu’nun 495. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kan bağı ile mirasçılık, zümreler halinde belirlenir.
Birinci zümre mirasçıları, ölen kişinin alt soyundan gelenlerdir. Bu zümreye, ölen kişinin çocukları, torunları, torunlarının çocukları ve torunlarının torunları dahildir.
İkinci zümre mirasçıları, ölen kişinin anne ve babasıdır.
Üçüncü zümre mirasçıları, ölen kişinin büyükanne ve büyükbabası ve onların çocuklarıdır.
Dördüncü zümre mirasçıları, ölen kişinin büyük büyükanne ve büyük büyükbabası ve onların çocuklarıdır.
Evlilik Bağı ile Mirasçılık
Evlilik bağı ile mirasçılık, ölen kişi ile mirasçı arasında evlilik bağı bulunmasına dayanır. Evlilik bağı ile mirasçı olabilmek için, mirasçının ölen kişi ile sahih bir evlilik bağı içinde olması gerekir.
Evlilik bağı ile mirasçılık, Türk Medeni Kanunu’nun 496. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, evlilik bağı ile mirasçılık, yalnızca eşler arasında mümkündür.
Eşler, evliliklerinin devamı süresince birbirlerinin yasal mirasçılarıdır. Eşlerden biri öldüğünde, hayatta kalan eş, ölen eşin mirasının tamamına sahip olur.
Evlat Edinme Bağı ile Mirasçılık
Evlat edinme bağı ile mirasçılık, ölen kişi ile mirasçı arasında evlat edinme bağı bulunmasına dayanır. Evlat edinme bağı ile mirasçı olabilmek için, mirasçının ölen kişi tarafından evlat edinilmiş olması gerekir.
Evlat edinme bağı ile mirasçılık, Türk Medeni Kanunu’nun 497. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, evlat edinme bağı ile mirasçılık, yalnızca evlat edinen ve evlatlık arasında mümkündür.
Evlat edinen, evlat edindiği çocuğun mirasçısı olur. Evlatlık da, evlat edinenin mirasçısı olur.
Vârisin Hak ve Yükümlülükleri
Vâris, mirasın tamamını veya bir kısmını kabul ettiğinde, mirasın tüm hak ve yükümlülüklerini de kabul etmiş olur.
Vârisin mirasın haklarından bazıları şunlardır:
- Mirasın kullanılması ve yararlanılması hakkı
- Mirasın korunması hakkı
- Mirasın borçlarından sorumlu olma hakkı
Vârisin mirasın yükümlülüklerinden bazıları şunlardır:
- Mirasın borçlarından sorumlu olma yükümlülüğü
- Mirasın vergilerini ödeme yükümlülüğü
- Mirasın tapu işlemlerini yapma yükümlülüğü
Vârislik Hakkının Reddi
Vâris, mirasın tamamını veya bir kısmını reddetme hakkına sahiptir. Vârislik hakkının reddi, ölümden sonra veya ölümden önce yapılabilir.
**Vârislik hakkının ölümden sonra reddi, mirasın açılmasından itibaren bir