Devrik Cümle Nedir?
Türkçede cümleler, yüklemin yerine göre kurallı ve devrik olarak ikiye ayrılır. Kurallı cümlelerde yüklem cümle sonunda yer alırken, devrik cümlelerde yüklem cümle sonunda yer almaz. Yani, yüklemin cümle sonunda olmadığı cümlelere devrik cümle denir.
Devrik Cümlelerin Özellikleri
- Yüklemi cümle sonunda olmayan cümlelerdir.
- Yüklem cümlenin başında veya ortasında bulunabilir.
- Anlam bakımından kurallı cümlelerden farklı değildirler.
- Anlatım bozukluğuna neden olmazlar.
Devrik Cümlelerin Kullanım Amaçları
- Yüklemi vurgulamak için kullanılabilirler.
- Edebî sanat yapmak için kullanılabilirler.
- Pratik amaçlar için kullanılabilirler.
Yüklemi Vurgulamak İçin Devrik Cümle Kullanımı
Devrik cümleler, yüklemi vurgulamak için kullanılabilirler. Bu durumda yüklem cümlenin başında veya ortasında yer alır. Yüklemi vurgulamak için devrik cümle kullanıldığı zaman cümlenin anlamında bir değişiklik olmaz. Sadece yüklemin önemi artar.
Örneğin;
- Kurallı Cümle: “Çocuklar parkta top oynuyor.”
- Devrik Cümle: “Parkta top oynayan çocuklar.”
Bu iki cümlenin anlamı aynıdır. Ancak, devrik cümlede yüklem cümlenin başında yer aldığı için yüklemin önemi artmıştır. Bu cümlede, çocukların parkta top oynadıkları vurgulanmaktadır.
Edebî Sanat Yapmak İçin Devrik Cümle Kullanımı
Devrik cümleler, edebî sanat yapmak için de kullanılabilirler. Bu durumda yüklem cümlenin başında veya ortasında yer alır. Edebî sanat yapmak için devrik cümle kullanıldığı zaman cümlenin anlamında bir değişiklik olmaz. Ancak, cümlenin anlamı daha zengin ve etkileyici hale gelir.
Örneğin;
- Kurallı Cümle: “Güneş gökyüzünde parlıyordu.”
- Devrik Cümle: “Gökyüzünde parlayan güneş.”
Bu iki cümlenin anlamı aynıdır. Ancak, devrik cümlede yüklem cümlenin başında yer aldığı için cümle daha etkileyici hale gelmiştir. Bu cümlede, güneşin gökyüzünde parladığı vurgulanmıştır.
Pratik Amaçlar İçin Devrik Cümle Kullanımı
Devrik cümleler, pratik amaçlar için de kullanılabilirler. Bu durumda yüklem cümlenin başında veya ortasında yer alır. Pratik amaçlar için devrik cümle kullanıldığı zaman cümlenin anlamında bir değişiklik olmaz. Ancak, cümlenin söylenmesi daha kolay hale gelir.
Örneğin;
- Kurallı Cümle: “Bu kitabı dün aldım.”
- Devrik Cümle: “Dün bu kitabı aldım.”
Bu iki cümlenin anlamı aynıdır. Ancak, devrik cümlede yüklem cümlenin başında yer aldığı için cümle daha kolay söylenebilir.
Devrik Cümlelerin Örnekleri
-
Yüklemi cümle başında olan devrik cümleler:
- “Ağlayan çocuk gördüm.”
- “Arkadaşlarımla sinemaya gittim.”
- “Derslerini bitirmeden eve gitme.”
-
Yüklemi cümle ortasında olan devrik cümleler:
- “Kitap okumayı çok seviyorum.”
- “Yarın okula gitmek zorundayım.”
- “Bugün hava çok güzel.”
Devrik Cümlelerle İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Devrik cümleler, anlatım bozukluğuna neden olmazlar. Ancak, cümlenin anlamının netleşmesi için yüklemin cümlenin başında veya ortasında yer almasının bir nedeni olması gerekir.
- Devrik cümleler, çok fazla kullanılırsa anlam karışıklığına neden olabilirler. Bu nedenle, devrik cümlelerin kullanımında ölçülü olmak gerekir.
Devrik Cümlelerin Sonuçları
- Devrik cümleler, yüklemi vurgulamak için kullanılabilirler.
- Devrik cümleler, edebî sanat yapmak için kullanılabilirler.
- Devrik cümleler, pratik amaçlar için kullanılabilirler.
Devrik cümleler, Türkçenin zenginliğini ve çeşitliliğini gösteren önemli bir dil özelliğidir. Devrik cümleleri doğru ve yerinde kullanmak, Türkçeyi daha etkili bir şekilde kullanmamıza yardımcı olur.