Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın (kolon) ve rektumun incelenmesi için yapılan bir endoskopik işlemdir. Endoskopi, sindirim sisteminin iç kısmını görüntülemek için kullanılan bir tüp şeklindeki alet (endoskop) ile yapılan bir işlemdir. Kolonoskop, ucunda ışık ve bir kamera bulunan, yaklaşık bir insan parmağı kalınlığında bir endoskoptur.
Kolonoskopi, hem tanı hem de tedavi amaçlı olarak kullanılabilir. Tanı amaçlı olarak, kolon kanseri, polip, ülser, iltihaplanma gibi kalın bağırsak hastalıklarının erken teşhisinde kullanılır. Tedavi amaçlı olarak ise, kalın bağırsaktaki poliplerin veya diğer anormal dokuların çıkarılması için kullanılabilir.
Kolonoskopi Neden Yapılır?
Kolonoskopi, aşağıdaki durumlarda yapılabilir:
- Karın ağrısı, rektal kanama, ishal, kabızlık gibi bağırsak ile ilgili şikayetlerin araştırılması
- Kolon kanseri taraması
- Kalın bağırsaktaki poliplerin veya diğer anormal dokuların incelenmesi veya çıkarılması
- Kalın bağırsak ameliyatı öncesi değerlendirme
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi, genellikle sedasyon veya genel anestezi altında yapılır. Sedasyon, hastanın uyanık kalmasını ancak ağrı veya rahatsızlık hissetmemesini sağlar. Genel anestezi ise hastanın tamamen uyutulmasını sağlar.
Kolonoskopi işlemi, hastanın sırt üstü yatmasıyla başlar. Kolonoskop, makattan içeri sokulur ve yavaşça kalın bağırsak boyunca ilerletilir. Kolonoskopun ucundaki kamera, kalın bağırsağın iç kısmını görüntüler. Görüntü, bir monitörde doktor tarafından izlenir.
Kolonoskopi sırasında, gerektiğinde kalın bağırsaktaki polipler veya diğer anormal dokular çıkarılabilir. Bu işlem, kolonoskopun ucunda bulunan bir aletle yapılır.
Kolonoskopi işlemi genellikle 30-60 dakika sürer. İşlemden sonra, hastanın birkaç saat dinlenmesi gerekir.
Kolonoskopi Öncesi Hazırlıklar
Kolonoskopi öncesinde, kalın bağırsağın tamamen boşaltılması gerekir. Bu, hastaya verilen müshil ilaçları ile yapılır. Müshil ilaçları, bağırsaktaki dışkıyı ve suyu temizler.
Kolonoskopi öncesinde hastanın aşağıdakileri yapması gerekir:
- Müshil ilaçları talimatlara göre almak
- Kolonoskopiden önceki gece ve sabah sadece sıvı gıda almak
- Kolonoskopiden önceki gece saat 10’dan sonra hiçbir şey yiyip içmemek
Kolonoskopi Sonrası
Kolonoskopiden sonra, hastanın birkaç saat dinlenmesi gerekir. Bu süre içinde, hastanın gaz veya ishal gibi şikayetleri olabilir.
Kolonoskopiden sonra, hastanın aşağıdakileri yapması gerekir:
- Bol sıvı içmek
- Katı gıdalara yavaş yavaş başlamak
Kolonoskopinin Riskleri
Kolonoskopinin riskleri, aşağıdaki gibidir:
- Anestezi ile ilgili riskler (alerji, solunum zorluğu, kalp krizi, felç)
- Kolonoskopi sırasında kanama
- Kolonoskopi sırasında delinme
- Kolonoskopi sırasında polip veya diğer anormal dokuların çıkarılması sırasında komplikasyonlar
Kolonoskopinin Faydaları
Kolonoskopinin faydaları, aşağıdaki gibidir:
- Kolon kanseri ve diğer kalın bağırsak hastalıklarının erken teşhisine yardımcı olur
- Kalın bağırsaktaki poliplerin veya diğer anormal dokuların çıkarılmasına yardımcı olur
Kolonoskopinin Önemi
Kolonoskopi, kolon kanseri ve diğer kalın bağırsak hastalıklarının erken teşhisinde önemli bir rol oynar. Kolon kanseri, erken teşhis edildiğinde genellikle tedavi edilebilir.
Kolon kanseri taraması için, 50 yaşından itibaren her 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Ailesinde kolon kanseri öyküsü olan kişilerde, kolonoskopinin daha erken yaşlarda yapılması gerekebilir.
Kolonoskopinin Alternatifleri
Kolonoskopinin alternatifleri, aşağıdaki gibidir:
- Barium enema
- Kolonoskopi öncesi yapılan kolonografi
- Sanal kolonoskopi
Barium enema, kalın bağırsağın içine barium adı verilen bir sıvı verilmesi ve ardından röntgen çekilmesi ile yapılan bir işlemdir. Kolonoskopi öncesi yapılan kolonografi, kolonoskopiye benzer şekilde, kalın bağırsağın içine kolonoskop sokulması ve ardından röntgen çekilmesi ile yapılan bir işlem