Gaslighting Nedir?
Gaslighting, bir kişinin kendi akıl sağlığını veya gerçekliğini sorgulayacak derecede psikolojik olarak manipüle edilmesi olarak tanımlanan bir psikolojik manipülasyon ve taciz yöntemidir. Bireyde veya seçilen grupta şüphe uyandırma, kalıcı inkâr, çelişki ve yalan yoluyla peyderpey dikte edilir ve fark edilmesi kimi zaman güçtür.
Gaslighting’in Tarihçesi
Gaslighting terimi, 1938 yılında Patrick Hamilton’ın “Gaslight” adlı oyunundan gelmektedir. Oyunda, kocası karısını deli olduğuna inandırmak için çeşitli psikolojik manipülasyon teknikleri kullanan bir kadın karakter yer almaktadır. Oyun, 1944 yılında Ingrid Bergman’ın başrolünde oynadığı bir film olarak da uyarlanmıştır.
Gaslighting’in Türleri
Gaslighting, çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. En yaygın gaslighting türleri şunlardır:
- İnkar: Gaslighter, mağdurun deneyimlerini veya iddialarını inkar eder. Örneğin, mağdur bir şeyi gördüğünü veya duyduğunu söylerse, gaslighter bunu yapmadığını veya yanlış hatırladığını söyler.
- Yalan: Gaslighter, mağduru aldatmaya çalışır. Örneğin, mağdurun güvenini kazanmak için bir yalan söyleyebilir ve daha sonra gerçeği ortaya çıkardığında bunu inkar edebilir.
- Yanlış yönlendirme: Gaslighter, mağduru gerçeklikten uzaklaştırmak için yanıltıcı bilgiler verir. Örneğin, mağdurun düşüncelerini, duygularını veya davranışlarını yanlış yorumlayabilir.
- Alay etme: Gaslighter, mağdurun deneyimlerini veya iddialarını alay konusu yapar. Örneğin, mağdur bir şeyin yanlış olduğunu söylerse, gaslighter onu saçmalamak veya aşırı tepki vermekle suçlayabilir.
- Suçlama: Gaslighter, mağduru suçlar. Örneğin, mağdur bir şeyin yanlış olduğunu söylerse, gaslighter onu paranoyak veya güvensiz olmakla suçlayabilir.
Gaslighting’in Nedenleri
Gaslighting, genellikle kontrol ve güç elde etmek için kullanılır. Gaslighter, mağduru kontrol altına almak ve istediği gibi davranmasını sağlamak için bu manipülasyon tekniklerini kullanır. Gaslighting, ayrıca, mağduru zayıflatmak, ona zarar vermek veya onu izole etmek için de kullanılabilir.
Gaslighting’in Etkileri
Gaslighting, mağdur üzerinde ciddi psikolojik etkiler yaratabilir. Mağdur, kendi akıl sağlığını ve gerçekliğini sorgulamaya başlayabilir. Bu durum, mağdurun özgüveninde, öz saygısında ve ilişkilerinde sorunlara yol açabilir.
Gaslighting’e maruz kalan kişilerde görülebilecek bazı etkiler şunlardır:
- Kendinden şüphe duyma: Mağdur, kendi deneyimlerini, düşüncelerini ve duygularını sorgulamaya başlar.
- Kontrol kaybı hissi: Mağdur, hayatını kontrol edemediğini ve kendi kaderini belirleyemediğini hisseder.
- Kaygı ve depresyon: Mağdur, kaygı, depresyon ve stres gibi duygusal sorunlar yaşayabilir.
- İlişki sorunları: Mağdur, ilişkilerinde sorunlar yaşamaya başlayabilir.
Gaslighting’i Nasıl Fark Edebilirsiniz?
Gaslighting’i fark etmek zor olabilir. Ancak, aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, gaslighting’e maruz kalıyor olabilirsiniz:
- Kendinizi sürekli olarak hata yapmakla suçlanıyorsunuz.
- Kendi deneyimlerinizi hatırlamakta veya güvende hissetmekte güçlük çekiyorsunuz.
- Duygularınız sürekli olarak değişiyor.
- Yalnız ve izole hissediyorsunuz.
- Yakın ilişkileriniz bozuluyor.
Gaslighting’den Nasıl Kurtulursunuz?
Gaslighting’den kurtulmak zor olabilir. Ancak, aşağıdaki adımlar yardımcı olabilir:
- Gaslighting’in ne olduğunu anlayın. Bu, durumunuzu anlamanıza ve ona karşı koymanıza yardımcı olacaktır.
- Destek alın. Güvendiğiniz bir arkadaşınız, aile üyeniz veya bir terapistten destek almak, bu zor dönemde size yardımcı olacaktır.
- Kendinizle konuşun. Kendi deneyimlerinizi ve duygularınızı kabul edin ve bunları bir kenara atmayın.
- Kendinize güvenin. Kendinizi ve deneyimlerinizin doğruluğuna inanın.
Gaslighting’i Önlemek için Neler Yapabilirsiniz?
Gaslighting’i önlemek için yapabileceğiniz birkaç şey vardır:
- Kendinizle ilgili olumlu bir bakış açısı geliştirin. Kendinize güvenin ve yeteneklerinize inanın.
- **Sgaslight