Orşit nedir?
Orşit, testislerin iltihaplanması durumudur. Testisler, erkek üreme sisteminin bir parçasıdır ve sperm üretimi ve cinsel hormonlar olan testosteronun salgılanması için önemlidir. Orşit, testislerin işlevlerini bozarak kısırlığa, cinsel işlev bozukluğuna ve diğer komplikasyonlara yol açabilir.
Orşitin nedenleri
Orşitin en yaygın nedeni, bir enfeksiyondur. Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar orşite neden olabilir. Bakteriyel orşitin en yaygın nedeni, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biri olan gonoredir. Diğer bakteriyel orşit nedenleri arasında şunlar yer alır:
- Üretrit (idrar yolu enfeksiyonu)
- Sistit (mesane enfeksiyonu)
- Prostatit (prostat enfeksiyonu)
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
- Bel soğukluğu
- Klamidya
- Brucella
- Leptospira
- Neisseria meningitidis
- Treponema pallidum
Viral orşitin en yaygın nedeni, kabakulak virüsü (mumps)’dür. Diğer viral orşit nedenleri arasında şunlar yer alır:
- HIV
- Hepatit B
- Hepatit C
- Kızamık
- Rubella
- Epstein-Barr virüsü (EBV)
- Cytomegalovirus (CMV)
Orşitin belirtileri
Orşitin en yaygın belirtisi, testislerde ağrı ve şişliktir. Ağrı, genellikle keskin veya zonklayıcıdır ve testislere dokunulduğunda veya hareket ettirildiğinde daha da kötüleşir. Şişme, genellikle tek bir testiste görülür, ancak her iki testiste de görülebilir. Diğer belirtiler arasında şunlar yer alır:
- Ateş
- Üşüme
- Yorgunluk
- Sırt ağrısı
- İştahsızlık
- İdrarla yanma
- İdrara sık çıkma
Orşitin tanısı
Orşit tanısı, doktorun fiziksel muayenesi ve test sonuçlarına göre konulur. Fiziksel muayenede, testislerde ağrı ve şişlik görülür. Testislerde hassasiyet veya kızarıklık varsa, bu bakteriyel bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.
Orşit tanısını doğrulamak için doktor, aşağıdaki testlerden birini veya birkaçını isteyebilir:
- Kan testi: Kan testinde, enfeksiyona neden olan bakteri veya virüsü tespit etmek için kandaki antikor seviyeleri ölçülür.
- İdrar testi: İdrar testinde, idrarda enfeksiyona neden olan bakteri veya virüsü tespit etmek için idrar numunesi incelenir.
- Ultrason: Ultrason, testislerin yapısını ve boyutunu değerlendirmek için kullanılır.
Orşitin tedavisi
Orşitin tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Bakteriyel orşitte, antibiyotik tedavisi gereklidir. Viral orşitte ise, tedavi genellikle semptomatiktir. Bu, ağrı ve şişliği azaltmak için ağrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar verilmesini içerir.
Orşitin komplikasyonları
Orşit, aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:
- Kısırlık: Orşit, testislerde sperm üretimini bozabilir ve kısırlığa neden olabilir.
- Testis torsiyonu: Testislerin kendi etrafında dönmesi, kan akışını keserek testisin hasar görmesine veya kaybına neden olabilir.
- Testis atrofisi: Orşit, testislerin boyutunu ve işlevini azaltabilir.
Orşitten korunmak için neler yapılabilir?
Orşitten korunmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için prezervatif kullanmak.
- Kabakulak aşısı yaptırmak.
Sonuç olarak, orşit, testislerin iltihaplanması durumudur. Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar orşite neden olabilir. Orşit, testislerin işlevlerini bozarak kısırlığa, cinsel işlev bozukluğuna ve diğer komplikasyonlara yol açabilir. Orşitin tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir.