Gıyabında Ne Demek?
Gıyabında, bir kimsenin kendisi orada değilken, haberi olmadan, hakkında konuşulmasıdır. Bu kelime, Arapça “gıyâb” (غياب) sözcüğünden gelir. Gıyâb, “yok olma, bulunmama” anlamına gelir. Dolayısıyla, gıyabında kelimesi, “yok olan, bulunmayan kimse hakkında” demektir.
Gıyabında kelimesi, günlük hayatta sıklıkla kullanılır. Örneğin, bir arkadaşımızdan bahsederken, onu daha önce görmediğimizi ve sadece onun hakkında duyduğumuz şeyleri bildiğimizden bahsederken, “Onu gıyaben tanıyorum” diyebiliriz.
Gıyabında kelimesi, hukukta da terim olarak kullanılır. Gıyaben hüküm, bir kimsenin kendisi orada değilken, hakkında verilen hükümdür. Gıyaben tutuklama, bir kimsenin kendisi orada değilken, hakkında verilen tutuklama kararıdır.
Gıyabında Kelimesinin Kullanım Alanları
Gıyabında kelimesi, günlük hayatta ve hukukta olmak üzere iki farklı alanda kullanılır.
Gündelik Hayatta Kullanım Alanları
Gıyabında kelimesi, günlük hayatta aşağıdaki gibi kullanılır:
- Bir kimseyi daha önce görmeden, sadece onun hakkında duyduğumuz şeylerden bahsederken: “Onu gıyaben tanıyorum.”
- Bir kimse hakkında, onun haberi olmadan konuşurken: “Onu gıyabında çekiştiriyorlar.”
- Bir kimsenin, kendisi orada değilken, hakkında verilen bir karardan bahsederken: “Gıyaben tutuklandı.”
Hukuk Alanında Kullanım Alanları
Gıyabında kelimesi, hukukta aşağıdaki gibi kullanılır:
- Bir kimsenin, kendisi orada değilken, hakkında verilen hüküm: “Gıyaben hüküm verildi.”
- Bir kimsenin, kendisi orada değilken, hakkında verilen tutuklama kararı: “Gıyaben tutuklandı.”
- Bir kimsenin, kendisi orada değilken, hakkında verilen boşanma kararı: “Gıyaben boşandı.”
Gıyabında Kelimesinin Özellikleri
Gıyabında kelimesinin aşağıdaki özellikleri vardır:
- Bir eylemin sıfatıdır.
- İsim ve fiil ile birlikte kullanılabilir.
- Cümlede sıfat görevinde bulunur.
Gıyabında Kelimesinin Örnek Cümleleri
- Onu gıyaben tanıyorum.
- Onu gıyabında çekiştiriyorlar.
- Gıyaben tutuklandı.
- Gıyaben hüküm verildi.
- Gıyaben boşandı.
Gıyabında Kelimesinin Yan Anlamları
Gıyabında kelimesinin, günlük hayatta kullanılan bazı yan anlamları vardır. Bu anlamlar şunlardır:
- Tanımazlık: “Onu gıyaben tanıyorum.”
- Gizlilik: “Bu konuyu gıyabında konuşalım.”
- Eksiklik: “Gıyaben hürmet gösterildi.”
Gıyabında Kelimesinin Dinimizdeki Yeri
Gıyabında gıybet etmek, dinimizde günah olarak kabul edilir. Hz. Peygamber (s.a.v.), “Gıyabında kardeşinin etini yemekten hoşlanır mısın?” diye sormuş ve “Hayır” cevabını alınca, “O halde onun gıybetini yapma!” buyurmuştur. (Tirmizî, Birr, 25)
Sonuç
Gıyabında kelimesi, günlük hayatta ve hukukta sıklıkla kullanılan bir kelimedir. Bu kelimenin, günlük hayatta kullanılan yan anlamları da vardır. Gıyabında gıybet etmek, dinimizde günah olarak kabul edilir.