Sübvansiyon Nedir?
Sübvansiyon, Fransızca “subvention” kelimesinden Türkçeye geçmiş bir kelimedir. “Destekleme” anlamına gelen sübvansiyon, devletin üretici ya da tüketiciyi desteklemek amacıyla yaptığı karşılıksız mali yardımlara verilen isimdir. Belirli ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmak için devlet bütçesinden çeşitli ödenekler sağlanabilir.
Sübvansiyonlar, üreticileri, tüketicileri veya belirli sektörleri desteklemek amacıyla verilebilir. Üreticileri desteklemek amacıyla verilen sübvansiyonlara üretim sübvansiyonları denir. Bu sübvansiyonlar, üreticilerin maliyetlerini düşürmek, üretim miktarını artırmak veya fiyatları düşürmek amacıyla verilebilir. Tüketicileri desteklemek amacıyla verilen sübvansiyonlara tüketici sübvansiyonları denir. Bu sübvansiyonlar, tüketicilerin mal ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmak, fiyatları düşürmek veya gelirlerini artırmak amacıyla verilebilir. Belirli sektörleri desteklemek amacıyla verilen sübvansiyonlara sektörel sübvansiyonlar denir. Bu sübvansiyonlar, belirli sektörlerin rekabet gücünü artırmak, istihdamı korumak veya çevreyi korumak amacıyla verilebilir.
Sübvansiyonlar, çeşitli şekillerde verilebilir. En yaygın sübvansiyon türleri şunlardır:
- Fiyat desteği: Devlet, üreticilere ya da tüketicilere mal veya hizmetin fiyatını belirli bir düzeyde tutmaları için destek sağlar.
- Doğrudan ödeme: Devlet, üreticilere ya da tüketicilere doğrudan para yardımı yapar.
- Kredi desteği: Devlet, üreticilere ya da tüketicilere düşük faizli kredi sağlar.
- İndirim: Devlet, üreticilere ya da tüketicilere vergi, harç veya diğer masraflarda indirim sağlar.
Sübvansiyonların Amaçları
Sübvansiyonlar, çeşitli amaçlar için verilebilir. En yaygın sübvansiyon amaçları şunlardır:
- Ekonomik kalkınmayı desteklemek: Sübvansiyonlar, belirli sektörleri veya üreticileri desteklemek yoluyla ekonomik kalkınmayı destekleyebilir. Örneğin, hükümet, yerli üretimi teşvik etmek için tarımsal sübvansiyonlar verebilir.
- Sosyal refahı artırmak: Sübvansiyonlar, tüketicilerin mal ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmak yoluyla sosyal refahı artırabilir. Örneğin, hükümet, gıda ve enerji sübvansiyonları vererek yoksul ailelerin yaşam koşullarını iyileştirebilir.
- Çevreyi korumak: Sübvansiyonlar, çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesini teşvik etmek yoluyla çevreyi korumaya yardımcı olabilir. Örneğin, hükümet, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımları teşvik etmek için sübvansiyonlar verebilir.
Sübvansiyonların Etkileri
Sübvansiyonlar, ekonomi üzerinde çeşitli etkiler yaratabilir. Olumlu etkileri şunlardır:
- Ekonomik kalkınmayı destekleyebilir. Sübvansiyonlar, belirli sektörleri veya üreticileri desteklemek yoluyla ekonomik kalkınmayı destekleyebilir. Örneğin, hükümet, yerli üretimi teşvik etmek için tarımsal sübvansiyonlar vererek istihdam yaratabilir ve ihracatı artırabilir.
- Sosyal refahı artırabilir. Sübvansiyonlar, tüketicilerin mal ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmak yoluyla sosyal refahı artırabilir. Örneğin, hükümet, gıda ve enerji sübvansiyonları vererek yoksul ailelerin yaşam koşullarını iyileştirebilir.
- Çevreyi korumaya yardımcı olabilir. Sübvansiyonlar, çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesini teşvik etmek yoluyla çevreyi korumaya yardımcı olabilir. Örneğin, hükümet, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırımları teşvik etmek için sübvansiyonlar vererek hava kirliliğini azaltabilir.
Sübvansiyonların olumsuz etkileri şunlardır:
- Rekabeti bozabilir. Sübvansiyonlar, belirli sektörleri veya üreticileri desteklemek yoluyla rekabeti bozabilir. Örneğin, hükümet, yerli üretimi teşvik etmek için tarımsal sübvansiyonlar vererek ithalatı pahalılaştırabilir. Bu da yerli üreticilerin rekabet gücünü artırabilir ve ithalatçıların rekabet gücünü azaltabilir.
- Ekonomik verimliliği azaltabilir. Sübvansiyonlar, kaynakların verimli kullanılmasını engelleyebilir. Örneğin, hükümet, enerji fiyatlarını düşük tutmak için enerji sübvansiyonları verebilir. Bu da enerji tüketimini artırabilir ve ekonomik verimliliği azaltabilir.
- **Kamu maliyesini zorlaştırabilir