Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurganın bel bölgesinde bulunan omurların arasında yer alan disklerin yırtılması veya yerinden çıkması sonucunda sinirlerin sıkışması sonucu oluşan bir hastalıktır. Tıbbi adı lomber disk hernisi olan bel fıtığı, omurganın en hareketli bölgesi olan bel bölgesinde en sık görülen fıtık türüdür.
Omurga Yapısı ve Diskler
Omurga, vücudumuzun kemik iskeletini oluşturan ve omuriliği koruyan bir yapıdır. Omurga, birbirine bağlı 33 omurdan oluşur. Omurlar arasında, omurları birbirine bağlayan ve amortisör görevi gören diskler bulunur. Diskler, kıkırdak dokulardan oluşan, yuvarlak ve yastık şeklinde yapılardır. Diskler, omurganın hareket etmesini kolaylaştırır ve darbelere karşı korur.
Bel Fıtığı Nedenleri
Bel fıtığına neden olan başlıca faktörler şunlardır:
- Ani ve zorlayıcı hareketler: Ağır kaldırma, ani dönme, bükülme gibi ani ve zorlayıcı hareketler, disklerin yırtılmasına veya yerinden çıkmasına neden olabilir.
- Sürekli aynı pozisyonda kalma: Uzun süre aynı pozisyonda kalmak, disklerin üzerindeki baskıyı artırarak fıtıklaşma riskini yükseltir. Bu nedenle, uzun süre oturmak veya ayakta durmak gerekiyorsa, arada sırada pozisyon değiştirilmesi gerekir.
- Yaşlanma: Yaşlanma ile birlikte diskler yıpranmaya ve sertleşmeye başlar. Bu durum da fıtıklaşma riskini artırır.
- Obezite: Fazla kilolu olmak, omurga üzerindeki baskıyı artırarak fıtıklaşma riskini yükseltir.
- Genetik faktörler: Bazı kişilerde genetik faktörler fıtıklaşma riskini artırabilir.
Bel Fıtığı Belirtileri
Bel fıtığının en yaygın belirtisi, bel ağrısıdır. Bel ağrısı genellikle aniden başlar ve şiddetlidir. Ağrı, kalçalara ve bacaklara da yayılabilir. Bel fıtığı olan kişilerde ayrıca şu belirtiler de görülebilir:
- Bacaklarda uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi
- Bacaklarda güçsüzlük veya uyuşma nedeniyle yürümede veya ayakta durmakta güçlük
- Bacaklarda his kaybı
- İdrar veya dışkı tutamama
Bel Fıtığı Tanısı
Bel fıtığı tanısı için öncelikle hastanın öyküsü ve fizik muayenesi yapılır. Fizik muayenede, bel ağrısının yeri, şiddeti ve yayılımı değerlendirilir. Ayrıca, hastanın bacaklarını kaldırdığında veya döndürdüğünde ağrısı artıyorsa bu durum bel fıtığına işaret edebilir.
Bel fıtığı tanısını kesinleştirmek için görüntüleme testleri kullanılabilir. Görüntüleme testleri arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır:
- Röntgen: Röntgen, omurganın genel yapısını ve kemiklerdeki herhangi bir deformasyonu değerlendirmek için kullanılır.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): MRG, omurganın yumuşak dokularını ayrıntılı olarak görüntülemek için kullanılır.
- Bilgisayarlı tomografi (BT): BT, omurganın kemiklerini ve yumuşak dokularını ayrıntılı olarak görüntülemek için kullanılır.
Bel Fıtığı Tedavisi
Bel fıtığı tedavisinin amacı, sinirlerin üzerindeki baskıyı azaltmak ve ağrıyı hafifletmektir. Bel fıtığı tedavisinde genellikle ilaç tedavisi, fizik tedavi ve cerrahi tedavi yöntemleri uygulanır.
İlaç tedavisi
İlaç tedavisi, bel fıtığı tedavisinin ilk basamağıdır. İlaç tedavisinde, ağrı kesici, kas gevşetici ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, ağrıyı hafifletmeye ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.
Fizik tedavi
Fizik tedavi, bel fıtığı tedavisinde önemli bir rol oynar. Fizik tedavi, kasları güçlendirmeye, esnekliği artırmaya ve hareket açıklığını iyileştirmeye yardımcı olur.
Cerrahi tedavi
Cerrahi tedavi, ilaç ve fizik tedaviye yanıt vermeyen veya sinir fonksiyonlarında bozulma olan hastalarda uygulanır. Cerrahi tedavide, diskin yırtılmış kısmı çıkarılır veya yerinden kaymış disk yerine yeni bir disk yerleştirilir.
Bel Fıtığı Komplikasyonları
Bel fıtığı, nadiren de olsa aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilir:
- Sinir hasarı: Bel fıtığı, sinirlerin uzun süreli baskısı