Temel Yaşam Desteği Nedir?
Temel yaşam desteği (TYD), kalp durması veya solunum durması gibi yaşamı tehdit eden durumlarda, hayat kurtarmak için yapılan ilaçsız müdahalelerdir. TYD, hava yolunu açmak, yapay solunum sağlamak ve dış kalp masajı yapmak gibi temel işlemleri içerir.
TYD’nin Amacı
TYD’nin amacı, kalp durması veya solunum durması durumunda, kişinin beyin ve diğer organlarına yeterli oksijen ve kan akışını sağlamaktır. Bu, kişinin hayatta kalmasını ve tıbbi yardım gelene kadar yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmesini sağlar.
TYD’nin Önemi
TYD, kalp durması veya solunum durması durumunda hayat kurtarıcı bir öneme sahiptir. Kalp durması durumunda, her dakika geçen zaman, hayatta kalma şansını %10 oranında azaltır. Bu nedenle, TYD’nin hızlı ve doğru bir şekilde uygulanması çok önemlidir.
TYD’nin İlkeleri
TYD, aşağıdaki ilkeleri temel alır:
- Hız: TYD, mümkün olduğunca hızlı bir şekilde başlatılmalıdır.
- Süreklilik: TYD, tıbbi yardım gelene kadar veya kişi bilincini kazanıncaya kadar kesintisiz olarak sürdürülmelidir.
- Etkinlik: TYD, doğru tekniklerle ve yeterli güçle uygulanmalıdır.
TYD’nin Uygulama Adımları
TYD, aşağıdaki adımlardan oluşur:
- Güvenlik: İlk olarak, ilkyardımcının ve hastanın güvenliği sağlanmalıdır.
- Bilinç kontrolü: Hastanın bilinci, omuzlarına dokunarak ve “İyi misiniz?” diye sorarak kontrol edilir. Bilinci olmayan hastaya TYD uygulanır.
- Arama-kurtarma: Çevreden yardım çağrılır veya 112 aranır.
- Hava yolu açıklığının sağlanması: Hastanın sırt üstü yatırılmasından sonra, dili geriye doğru itilerek hava yolunun açılması sağlanır.
- Solunumun değerlendirilmesi: Hastanın solunumu, bak-dinle-hisset yöntemiyle değerlendirilir. Solunumu olmayan hastaya yapay solunum uygulanır.
- Dış kalp masajı uygulaması: Yapay solunumun ardından, dış kalp masajı uygulamasına başlanır.
Hava Yolunun Açılması
Hava yolu açıklığının sağlanması, TYD’nin en önemli adımlarından biridir. Hava yolu açıklığı sağlanmazsa, yapay solunum ve dış kalp masajı uygulamaları etkili olmaz.
Hava yolu açıklığı, aşağıdaki yöntemlerle sağlanabilir:
- Yüzüstü yatırma: Hasta, sırt üstü yatırılır ve baş, çene ve omuzlar bir araya getirilerek baş hafifçe geriye doğru itilir. Bu pozisyonda, dil geriye doğru itilerek hava yolu açılır.
- Çene kaldırma: Hasta, sırt üstü yatırılır ve çene, baş parmak ve işaret parmağı kullanılarak yukarı doğru kaldırılır. Bu pozisyonda, dil geriye doğru itilerek hava yolu açılır.
- Hava yolu emniyet manşonu kullanımı: Hava yolu emniyet manşonu, hastanın ağzına yerleştirilerek ve şişirilerek hava yolu açıklığı sağlanır.
Solunumun Değerlendirilmesi
Hastanın solunumu, bak-dinle-hisset yöntemiyle değerlendirilir. Bu yöntemde, ilkyardımcı aşağıdakileri yapar:
- Hastanın göğsüne bakar ve hareket olup olmadığını kontrol eder.
- Hastanın ağzına ve burnuna kulak verir ve solunum seslerini dinler.
- Hastanın göğsüne elini koyar ve solunum hareketlerini hisseder.
Bu yöntemle solunumu olmayan hastaya yapay solunum uygulanır.
Yapay Solunum
Yapay solunum, hastanın akciğerlerine oksijen girmesini sağlamak için yapılan bir işlemdir. Yapay solunum, iki şekilde uygulanabilir:
- Ağızdan-ağıza solunum: İlkyardımcı, hastanın ağzını ve burnunu kapatarak kendi nefesini hastanın ağzına verir.
- Ağızdan-burna solunum: İlkyardımcı, hastanın ağzını ve burnunu kapatarak kendi nefesini hastanın burnuna verir.
Dış Kalp Masajı
Dış kalp masajı, kalbin durmuş olması durumunda, kanın dokulara pompalanmasını sağlamak için yapılan bir işlemdir. Dış kalp masajı, hastanın göğü