Zona Nedir?
Zona, varisella zoster virüsü (VZV) adı verilen bir virüsün neden olduğu, ağrılı bir döküntüye neden olan viral bir enfeksiyondur. Zona, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla gövdenizin sol veya sağ tarafını saran tek bir kabarcık şeridi halinde ortaya çıkar.
Zona Neden Olur?
Zona, suçiçeği hastalığına neden olan aynı virüsten kaynaklanır. Suçiçeği geçirdikten sonra, virüs vücudunuzda uyku halinde kalır. Yıllar sonra, virüs yeniden aktive olabilir ve zonaya neden olabilir.
Zona geliştirme riskinizi artıran faktörler şunlardır:
- Yaş: 60 yaşın üzerindeki kişilerde zona geliştirme riski daha yüksektir.
- Zayıflamış bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminizi zayıflatan herhangi bir durum, zona geliştirme riskinizi artırabilir. Bu duruma neden olabilecek durumlar şunlardır:
- Kanser
- Radyasyon tedavisi
- Kemoterapi
- HIV/AIDS
- Kortikosteroidler gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar
- Stres
Zona Belirtileri
Zona belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
- Yanma, batma veya karıncalanma hissi
- Kırmızı, şişmiş cilt
- Kabarcıklar
- Ağrı
- Ateş
- Baş ağrısı
Kabarcıklar genellikle vücudun tek bir tarafında, genellikle gövdenin sol veya sağ tarafında ortaya çıkar. Kabarcıklar genellikle birkaç gün içinde patlar ve kabuklanır.
Zona ağrısı, döküntüden önce veya sonra ortaya çıkabilir. Ağrı, hafif bir rahatsızlıktan dayanılmaz bir ağrıya kadar değişebilir. Ağrı, zona döküntüsü iyileştikten sonra bile aylarca veya hatta yıllarca devam edebilir.
Zona Tanısı
Zona genellikle doktor tarafından yapılan fiziksel muayene ile teşhis edilir. Doktorunuz, döküntünün görünümünü ve yerleşimini inceleyecektir. Ayrıca, zonanın diğer olası nedenlerini ekarte etmek için kan testleri isteyebilir.
Zona Tedavisi
Zona için etkili bir tedavi yoktur, ancak belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilecek ilaçlar vardır.
Zona tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
- Antiviral ilaçlar: Antiviral ilaçlar, virüsün yayılmasını ve çoğalmasını yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Antiviral ilaçlar, zona döküntüsünün ortaya çıkmasından sonraki 72 saat içinde en etkilidir.
- Ağrı kesiciler: Ağrı kesiciler, zona ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Antihistaminikler: Antihistaminikler, zona döküntüsünden kaynaklanan kaşıntıyı gidermeye yardımcı olabilir.
Zona ağrısı, döküntü iyileştikten sonra bile aylarca veya hatta yıllarca devam edebilir. Bu durumda, nöropatik ağrı tedavisi için reçeteli ilaçlar veya diğer tedaviler gerekebilir.
Zona Korunması
Zona için kesin bir önleme yoktur, ancak riskinizi azaltmaya yardımcı olabilecek şeyler vardır:
- Suçiçeği aşısı: Suçiçeği aşısı, zona geliştirme riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirin: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek, zona geliştirme riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. Bu, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve bol su içmek gibi şeyleri içerir.
- Stresi azaltın: Stres, zona geliştirme riskinizi artırabilir. Stresi azaltmak için yoga, meditasyon veya diğer rahatlama tekniklerini deneyebilirsiniz.
Zona ve Komplikasyonlar
Zona, bazı komplikasyonlara neden olabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:
- Görme kaybı: Zona, göz çevresinde ortaya çıkarsa, görme kaybına neden olabilir.
- İşitme kaybı: Zona, yüz sinirlerini etkilerse, işitme kaybına neden olabilir.
- Menenjit: Zona, omurilik sinirlerini etkilerse, menenjit (beyin ve omurilik zarı iltihabı) gelişebilir.
- Ensefalit: Zona, beyni etkilerse, ensefalit (beyin iltihabı) gelişebilir.
Zona, ciddi ve ağrılı bir hastalık olabilir. Ancak, zamanında teşhis ve tedavi ile komplikasyon riskini azaltabilirsiniz.