Mecazı Mürsel Nedir?

Mecazı Mürsel Nedir?

Mecazı mürsel, bir sözcüğün gerçek anlamından farklı bir anlam kazanarak başka bir sözcüğün yerine kullanılmasına denir. Bu söz sanatı, benzetme amacı güdülmeden yapılır.

Mecazı mürsel, ad aktarması olarak da bilinir. Ad aktarması, bir nesnenin veya kavramın bir özelliğinden yola çıkarak o nesnenin veya kavramın kendisini ifade etme sanatıdır.

Mecazı mürsel, iki ana başlıkta incelenebilir:

• Parça-bütün ilişkisi: Bu ilişkide, bir bütünün parçası veya bir parçanın bütünü temsil eder. Örneğin, “Kütüphanede bir sürü kitap var.” cümlesinde “kitap” kelimesi, kütüphanenin bir parçası olan kitapları temsil eder.

• Sebep-sonuç ilişkisi: Bu ilişkide, bir şeyin nedeni veya sonucu, o şeyin kendisiyle ilişkilendirilir. Örneğin, “Yağmurdan dolayı otobüsler gecikecek.” cümlesinde “yağmur” kelimesi, otobüslerin gecikmesinin nedeni olarak kullanılmıştır.

Mecazı mürsel, edebiyat ve sanatta sıklıkla kullanılan bir söz sanatıdır. Bu sanat sayesinde, anlatım daha etkili ve ilgi çekici hale gelir.

Mecazı Mürselin Çeşitleri

Mecazı mürsel, farklı türlere ayrılabilir. Bu türlerden bazıları şunlardır:

• Yakın ilişkili mecazı mürsel: Bu türde, aralarında yakın bir ilişki bulunan iki nesne veya kavram kullanılır. Örneğin, “Kırmızı elbiseler salonu süsledi.” cümlesinde “elbiseler” kelimesi, “salon” kelimesini temsil eder.

• Uzak ilişkili mecazı mürsel: Bu türde, aralarında uzak bir ilişki bulunan iki nesne veya kavram kullanılır. Örneğin, “Kahvenin kokusu tüm evi sardı.” cümlesinde “koku” kelimesi, “kahve” kelimesini temsil eder.

• Kişileştirme mecazı mürsel: Bu türde, cansız varlıklara veya kavramlara insan özellikleri atfedilir. Örneğin, “Rüzgar ağaçları hışırdatarak geçti.” cümlesinde “rüzgar” kelimesi, insan gibi hareket edebilme özelliğiyle kişileştirilmiştir.

• Teşhis mecazı mürsel: Bu türde, insan özelliklerine sahip olmayan varlıklara insan özellikleri yüklenir. Örneğin, “Güneş gülümsedi.” cümlesinde “güneş” kelimesi, insan gibi gülümseme özelliğiyle teşhis edilmiştir.

• Mecaz-ı Mürsel-i Talik: Bu türde, bir kelimenin yerine başka bir kelime kullanılarak bir benzetme yapılır. Ancak bu benzetmede, benzeyen ve benzetilen arasındaki ilgi açıkça belirtilmez. Örneğin, “O, bir arslan gibi cesurdur.” cümlesinde “arslan” kelimesi, “cesur” kelimesinin yerine kullanılarak bir benzetme yapılmıştır. Ancak bu benzetmede, “arslan” kelimesinin “cesur” kelimesine neden benzediği açıkça belirtilmemiştir.

Mecazı Mürselin Örnekleri

Mecazı mürsel, günlük konuşma dilinde ve edebi eserlerde sıklıkla kullanılan bir söz sanatıdır. İşte mecazı mürsel örnekleri:

• Parça-bütün ilişkisi:

  • “Kütüphanede bir sürü kitap var.”
  • “Masada bir bardak su var.”
  • “Köyden gelenler gelmiş.”

• Sebep-sonuç ilişkisi:

  • “Yağmurdan dolayı otobüsler gecikecek.”
  • “Soğuktan dolayı çocuklar hastalandı.”
  • “Kış nedeniyle yollar kapandı.”

• Yakın ilişkili mecazı mürsel:

  • “Kırmızı elbiseler salonu süsledi.”
  • “Altın rengi saçlar rüzgarda dalgalandı.”
  • “O, cam gibi bir kalbe sahip.”

• Uzak ilişkili mecazı mürsel:

  • “Kahvenin kokusu tüm evi sardı.”
  • “Gülün yüzüne baktıkça mutlu oluyorum.”
  • “Şarkının tınısı ruhuma dokundu.”

• Kişileştirme mecazı mürsel:

  • “Rüzgar ağaçları hışırdatarak geçti.”
  • “Güneş gülümsedi.”
  • “Dağlar göğe doğru yükseldi