Epilepsi (Sara Hastalığı) Nedir?
Epilepsi, beyindeki sinir hücrelerinin (nöronların) anormal elektriksel aktivitesi nedeniyle ortaya çıkan tekrarlayan nöbetler ile karakterize kronik bir nörolojik hastalıktır. Nöbetler, kısa süreli bilinç kaybı, kasılmalar, duyusal değişiklikler ve diğer semptomlarla kendini gösterebilir.
Epilepsi, her yaştan insanı etkileyebilen yaygın bir hastalıktır. Dünyada yaklaşık 50 milyon epilepsi hastası olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’de de yaklaşık 1 milyon epilepsi hastası olduğu düşünülmektedir.
Epilepsinin Nedenleri
Epilepsinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok farklı faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Bunlar arasında şunlar sayılabilir:
- Beyin travması: Beyin hasarı, epilepsinin en yaygın nedenidir. Beyin travmasına yol açabilecek durumlar arasında kafa travması, beyin kanaması, inme ve enfeksiyonlar yer alır.
- Beyin tümörleri: Beyin tümörleri, epilepsiye neden olabilecek başka bir faktördür.
- Beyin malformasyonları: Beyin malformasyonları, beyindeki doğumsal anormalliklerdir. Bazı beyin malformasyonları, epilepsiye neden olabilir.
- Genetik faktörler: Epilepsinin bir kısmı genetik faktörlere bağlıdır. Epilepsi hastası olan kişilerin ailelerinde epilepsi görülme olasılığı daha yüksektir.
- Metabolik bozukluklar: Bazı metabolik bozukluklar, epilepsiye neden olabilir. Bu bozukluklar arasında hipoglisemi (kan şekerinin düşük olması), hiperkalsemi (kandaki kalsiyum seviyesinin yüksek olması) ve fenilketonüri (fenilalaninin parçalanamaması) yer alır.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, epilepsiye neden olabilir veya mevcut epilepsi nöbetlerini kötüleştirebilir.
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı: Alkol ve uyuşturucu kullanımı, epilepsi riskini artırabilir.
Epilepsinin Belirtileri
Epilepsi nöbetleri, kişinin yaşına, nöbetin türüne ve etkilenen beynin bölgesine göre değişiklik gösterebilir. Nöbetlerin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Kasılmalar: Kasılmalar, epilepsinin en yaygın belirtisidir. Kasılmalar, vücudun bir kısmında veya tümünde olabilir.
- Bilinç kaybı: Nöbet sırasında bilinç kaybı meydana gelebilir.
- Duyusal değişiklikler: Nöbet sırasında kişide görme, işitme, koklama, tat alma veya dokunma ile ilgili değişiklikler olabilir.
- Ruh hali değişiklikleri: Nöbet sırasında kişide ruh hali değişiklikleri olabilir.
- Davranış değişiklikleri: Nöbet sırasında kişide davranış değişiklikleri olabilir.
Epilepsinin Tanı ve Tedavisi
Epilepsi tanısı, kişinin tıbbi öyküsü, fizik muayenesi ve nöbet sırasında çekilen EEG (elektroensefalogram) gibi testler sonucunda konulabilir. EEG, beyindeki elektriksel aktiviteyi kaydeden bir testtir.
Epilepsinin tedavisinde öncelikle nöbetleri kontrol altına almak hedeflenir. Nöbetlerin kontrol altına alınmasında kullanılan en yaygın yöntem ilaç tedavisidir. İlaç tedavisinin yanı sıra, cerrahi tedavi, diyet tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi diğer tedavi yöntemleri de kullanılabilir.
Epilepsinin Tedavi Edilebilirliği
Epilepsinin tedavi edilebilirliği, nöbetlerin türüne ve şiddetine göre değişir. Bazı epilepsi türleri, ilaç tedavisi ile tamamen kontrol altına alınabilir. Diğer bazı epilepsi türlerinde ise ilaç tedavisine rağmen nöbetler devam edebilir. Bu durumlarda, cerrahi tedavi veya diğer tedavi yöntemleri düşünülebilir.
Epilepsinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi
Epilepsi, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilecek bir hastalıktır. Nöbetler, kişinin günlük hayatını sürdürmesini zorlaştırabilir. Ayrıca, epilepsi hastaları, toplumda önyargılara maruz kalabilir.
Epilepsi hastaları, düzenli olarak doktor kontrollerini yaptırmalı ve ilaçlarını düzenli olarak kullanmalıdır. Ayrıca, epilepsi hastaları, nöbetlerin nasıl yönetileceği konusunda eğitim almalıdır.
Epilepsinin Önlenmesi
Epilepsinin önlenmesi için, risk faktörlerini azaltmak önemlidir. Beyin travması, epilepsinin en yaygın nedenidir. Bu nedenle, kafa travması riskini azaltmak için gerekli önlemler alınmalıdır.
Epilepsinin genetik faktörlere bağlı bir kısmı da vardır. Bu nedenle, epilepsi hastası olan kişilerin ailelerinde epilepsi taraması yapılması önemlidir.
Epilepsi ile Yaşamak
Epilepsi ile yaşamak, kişinin yaşam tarzında bazı değişiklikler