Varsağı Nedir?
Varsağı, halk edebiyatında koşmaya benzer bir nazım biçimidir. İlk olarak Güney Anadolu’da yaşayan Varsak Türkmenleri tarafından söylendiği için bu adla anılır. Güney Anadolu’da Maraş’tan Mersin’e kadar uzayan bölgede yaşayan Varsak Türkleri, Selçuklular zamanında Anadolu’ya yerleşmişlerdi.
Varsağı, hece ölçüsünün en çok sekizli kalıbıyla yazılır. 4+4 duraklı veya duraksız olur. Kafiye şeması şöyledir: xaxa bbba ccca
Varsağı, semai ile benzerlikler taşır. Ancak semai, asıl olarak ezgi yönüyle varsağıdan ayrılır. Semai, makamlı bir ezgiyle söylenirken, varsağı serbest bir ezgiyle söylenir.
Varsağı Özellikleri
Varsağı, halk edebiyatının diğer nazım biçimlerinden şu özellikleriyle ayrılır:
- Dörtlüklerden oluşur.
- Hece ölçüsünün en çok sekizli kalıbıyla yazılır.
- 4+4 duraklı veya duraksız olur.
- Kafiye şeması xaxa bbba ccca şeklindedir.
- Konu sınırlaması yoktur.
Varsağı Konuları
Varsağılarda, aşk, doğa, toplumsal konular, kahramanlık, tasavvuf gibi çeşitli konular işlenir.
Varsağı Örnekleri
Varsağı türünün en önemli temsilcileri arasında Karacaoğlan, Dertli, Kilisli Zihni, Ayntablı Mahremi gibi halk ozanları yer alır.
Karacaoğlan’dan bir varsağı örneği:
Gördüğüm gibi yar güzeldi Aşkın derdi bana yetti Yandım kül oldum yar güzeli Aşkın derdi beni yendi
Dertli’den bir varsağı örneği:
Gönül derdini bilmeyen Dünyaya gelmez ey can Gönül derdiyle yandığın Dünyaya gelmez ey can
Kilisli Zihni’den bir varsağı örneği:
Kuş olup uçsam yar elinden Bir daha dönmezem bu diyara Yar benim canımı alsa da Bir daha dönmezem bu diyara
Ayntablı Mahremi’den bir varsağı örneği:
Yar sevdasın aldı beni Aşkın derdi beni yendi Gönül derdini bilmeyen Dünyaya gelmez ey can
Varsağın Gelişimi
Varsağı, halk edebiyatında yüzyıllar boyunca sevilerek söylenen bir nazım biçimi olmuştur. 15. yüzyıldan itibaren varsağılar, yazılı edebiyat ürünleri olarak da görülmeye başlanmıştır.
Varsağılar, günümüzde de halk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Varsağılar, halk ozanları tarafından söylenmeye ve derlenmeye devam etmektedir.
Varsağı, halk edebiyatının önemli bir nazım biçimidir. Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılan varsağılar, dörtlüklerden oluşur ve 4+4 duraklı veya duraksız olabilir. Varsağılarda konu sınırlaması yoktur ve aşk, doğa, toplumsal konular, kahramanlık, tasavvuf gibi çeşitli konular işlenir. Varsağı, yüzyıllar boyunca sevilerek söylenmiş ve günümüzde de halk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.