Vaskülit Nedir?

Vaskülit Nedir?

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan çeşitli durumların genel adıdır. Bu duruma aynı zamanda anjiyit veya arterit de denilir. Vaskülit damarlarda veya arterlerde meydana gelebilir ve birçok farklı türü vardır. Türler arasında belirtiler ve nedenler farklılık gösterir.

Vaskülitin Nedenleri

Vaskülitin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin kan damarlarına saldırmasına neden olan bir dizi faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. Bu faktörler arasında genetik yatkınlık, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve bazı ilaçlar yer alır.

Vaskülitin Belirtileri

Vaskülitin belirtileri, etkilenen damarların boyutuna ve yerine bağlı olarak değişir. Genel belirtiler arasında ateş, yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık ve kas ağrıları yer alır. Ayrıca, etkilenen organlara veya dokulara bağlı olarak aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Deride kızarıklık, şişlik ve döküntü
• Baş ağrısı, görme bozuklukları veya felç
• Ağrılı eklemler ve kaslar
• Akciğerlerde nefes darlığı, öksürük veya kan tükürme
• Böbreklerde kanama, protein kaybı veya böbrek yetmezliği
• Sindirim sisteminde karın ağrısı, ishal, kanama veya bağırsak tıkanıklığı

Vaskülitin Teşhisi

Vaskülitin teşhisi, doktorun hastanın öyküsünü dinlemesi, fizik muayene yapması ve aşağıdaki testleri yapmasıyla yapılır:

• Kan testleri: Kan testleri, iltihaplanma, enfeksiyon veya otoimmün hastalık belirtileri açısından incelenir.
• Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, etkilenen damarları ve organları değerlendirmek için kullanılır.
• Doku biyopsisi: Doku biyopsisi, etkilenen damardan bir parçanın alınarak laboratuvarda incelenmesini içerir.

Vaskülitin Tedavisi

Vaskülitin tedavisi, hastalığın şiddetine ve türüne bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda, belirtileri kontrol etmek için ağrı kesiciler veya iltihap önleyici ilaçlar kullanılabilir. Daha şiddetli vakalarda, kortikosteroidler, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar veya immünoterapi gibi daha güçlü ilaçlar gerekebilir.

Vaskülitin Komplikasyonları

Vaskülit, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında organ yetmezliği, kanama, enfeksiyon ve hatta ölüm yer alır.

Vaskülitin Türü

Vaskülit, etkilenen damarların boyutuna ve yerine göre sınıflandırılır.

• Makrovasküler vaskülit: Bu tür vaskülit, büyük damarlarda görülür. Büyük damarlara örnek olarak atardamarlar, toplardamarlar ve akciğerde bulunan pulmoner damarlar verilebilir. Makrovasküler vaskülitin bazı örnekleri şunlardır:

  • Dev hücreli arterit: Bu hastalık, genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülen ve atardamarların iltihaplanmasına neden olan bir durumdur. Dev hücreli arterit genellikle kafa, boyun ve omuzlardaki atardamarları etkiler.
  • Poliarteritis nodosa: Bu hastalık, küçük ve orta büyüklükteki atardamarların iltihaplanmasına neden olan bir durumdur. Poliarteritis nodosa genellikle bacaklar, kollar, böbrekler ve kalpteki atardamarları etkiler.
  • Sistemik lupus eritematozus (SLE): Bu hastalık, bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olan bir otoimmün hastalıktır. SLE, küçük ve orta büyüklükteki damarların yanı sıra diğer organ ve dokuları da etkileyebilir.

• Mikrovasküler vaskülit: Bu tür vaskülit, küçük damarlarda görülür. Küçük damarlara örnek olarak kılcal damarlar, kapiler damarlar ve arteriol damarlar verilebilir. Mikrovasküler vaskülitin bazı örnekleri şunlardır:

  • Kutanöz vaskülit: Bu hastalık, ciltteki kılcal damarların iltihaplanmasına neden olan bir durumdur. Kutanöz vaskülit, genellikle ciltte kızarıklık, şişlik ve döküntüye neden olur.
  • Glomerulonefrit: Bu hastalık, böbreklerdeki kılcal damarların iltihaplanmasına neden olan bir durumdur. Glomerulonefrit, genellikle böbreklerde kanama, protein kaybı ve böbrek yetmezliğine yol açar.