Yumurtalık Kistleri Nedir?
Yumurtalık kisti, yumurtalığın içinde veya yüzeyinde oluşan genellikle içi sıvı dolu keselerdir. Bu keseler yumurtanın gelişip atıldığı yapıdan, rahim içini kaplayan endometrium yapıdan veya direkt yumurtanın kendisinden oluşabilir.
Yumurtalık kistleri, kadınlarda her yaşta görülebilen yaygın bir durumdur. Genellikle 30-45 yaş arası kadınlarda daha sık görülür.
Yumurtalık Kistlerinin Nedenleri
Yumurtalık kistlerinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörler riski artırabilir:
- Hormonal değişiklikler
- Yumurtlama
- Enfeksiyonlar
- Endometriozis
- Kanser
Yumurtalık Kistlerinin Türleri
Yumurtalık kistleri, oluşumlarına göre farklı türlere ayrılır:
- Fonksiyonel kistler: Bu kistler, adet döngüsü sırasında normal olarak oluşan kistlerdir. Genellikle yumurtanın geliştiği folikülün çatlamaması veya çatladıktan sonra yumurtanın yumurtalıktan çıkmaması sonucu oluşur. Folikül kisti, korpus luteum kisti ve corpus albicans kisti bu tür kistler arasındadır.
- Endometrioma: Bu kistler, rahim iç yüzeyini döşeyen endometrium dokusunun yumurtalıklarda büyümesi sonucu oluşur. Endometriozisli kadınlarda daha sık görülür.
- Dermoid kistler: Bu kistler, yumurtalıktaki yumurta hücresinden farklı dokuların gelişmesi sonucu oluşur. Saç, deri, kas, kemik, diş gibi dokular içerebilir.
- Seröz kistler: Bu kistler, sıvı dolu keselerdir. İyi huylu veya kötü huylu olabilirler.
- Mucinous kistler: Bu kistler, mukus dolu keselerdir. İyi huylu veya kötü huylu olabilirler.
- Hematomlar: Bu kistler, kanama sonucu oluşur.
- Tümörler: Bu kistler, yumurtalık dokusunun anormal büyümesi sonucu oluşur. İyi huylu veya kötü huylu olabilirler.
Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri
Yumurtalık kistlerinin çoğu belirti vermez. Bu nedenle, genellikle muayene esnasında tesadüfen tespit edilir.
Yumurtalık kistlerinin belirtileri şunlardır:
- Alt karın veya pelvis bölgesinde ağrı veya baskı
- Ağrı, adet sırasında veya cinsel ilişki sırasında artabilir.
- Adet düzensizliği
- Ara kanamalar
- Mide bulantısı veya kusma
- İdrara çıkmada zorluk
- Kişide kendini halsiz veya yorgun hissetme
Yumurtalık Kistlerinin Tanısı
Yumurtalık kistlerinin tanısı, pelvik muayene, ultrasonografi ve kan testleri ile konulabilir.
Pelvik muayenede, yumurtalıkların büyüklüğü ve şekli değerlendirilir.
Ultrasonografi, yumurtalık kistlerini görüntülemek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Ultrasonografi ile kistlerin boyutu, şekli, yeri ve içeriği değerlendirilebilir.
Kan testleri, yumurtalık kistlerinin nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. Örneğin, kan testleri ile hormon seviyeleri, enfeksiyon varlığı veya kanser riski değerlendirilebilir.
Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi
Yumurtalık kistlerinin tedavisi, kistlerin boyutuna, türüne ve belirtilerine göre değişir.
Küçük ve belirti vermeyen kistler genellikle takip edilir. Bu kistler genellikle zamanla kendiliğinden yok olur.
Büyük veya belirti veren kistler ise genellikle cerrahi müdahale ile tedavi edilir. Cerrahi müdahale, laparoskopi veya açık cerrahi yöntemi ile yapılabilir.
Laparoskopi, küçük kesilerden yapılan bir ameliyat yöntemidir. Bu yöntem, açık cerrahiye göre daha az travmatiktir ve iyileşme süresi daha kısadır.
Açık cerrahi, daha büyük kesilerden yapılan bir ameliyat yöntemidir. Bu yöntem, laparoskopiye göre daha fazla iyileşme süresi gerektirir.
Yumurtalık Kistlerinin Komplikasyonları
Yumurtalık kistlerinin bazı komplikasyonları şunlardır:
- Torsiyon: Kistin yumurtalığın çevresinde dönmesi sonucu kan akışı bozulur ve kist dokusu ölür. Torsiyon, acil cerrahi müdahale gerektirir.
- Büyüme: Kistin hızlı büyümesi, karın içinde baskıya neden olabilir. Bu baskı, mide bulan