Öyküleyici Anlatım Nedir?
Öyküleyici anlatım, bir olayın veya olayların zamana bağlı olarak kronolojik bir sırayla anlatıldığı anlatım türüdür. Bu anlatım türünde olaylar, olay örgüsü, kişiler, zaman ve mekân gibi unsurlar bulunur. Öyküleyici anlatım, daha çok roman, hikâye, masal, fabl, destan gibi kurgusal metinlerde kullanılır. Ancak, anı, gezi, biyografi, otobiyografi gibi öğretici metinlerde de öyküleyici anlatım kullanılabilir.
Öyküleyici Anlatım Özellikleri
Öyküleyici anlatım, aşağıdaki özelliklere sahiptir:
- Zaman ve olay kavramları önemlidir. Öyküleyici anlatımda, olayların ne zaman ve nasıl gerçekleştiği önemlidir. Bu nedenle, öyküleyici anlatımda genellikle geçmiş zaman kullanılır. Ancak, şimdiki zaman da kullanılabilmektedir.
- Olaylar, oluş sırasına göre anlatılır. Öyküleyici anlatımda, olaylar bir sırayla anlatılır. Bu sıra, olayların oluş sırası olabilir. Ancak, anlatıcının isteği doğrultusunda olaylar farklı bir sırayla da anlatılabilir.
- Olay örgüsü vardır. Öyküleyici anlatımda, olayların birbiriyle bağlantılı olması gerekir. Bu bağlantı, olay örgüsüyle sağlanır. Olay örgüsü, olayların birbiriyle nasıl bağlantılı olduğunu gösteren bir yapıdır.
- Kişiler vardır. Öyküleyici anlatımda, olayları gerçekleştiren kişiler bulunur. Bu kişiler, ana karakterler ve yardımcı karakterler olarak ikiye ayrılır. Ana karakterler, olayların merkezinde yer alan kişilerdir. Yardımcı karakterler ise ana karakterlerin yardımcılığını yapan kişilerdir.
- Zaman ve mekân vardır. Öyküleyici anlatımda, olayların geçtiği zaman ve mekân önemlidir. Bu nedenle, öyküleyici anlatımda zaman ve mekân betimlemeleri yapılır.
Öyküleyici Anlatım Türleri
Öyküleyici anlatım, aşağıdaki türlere ayrılır:
- Roman: Roman, en uzun öyküleyici anlatım türüdür. Romanda, genellikle birden fazla olay ve karakter bulunur.
- Hikâye: Hikâye, romandan daha kısa olan öyküleyici anlatım türüdür. Hikâyede, genellikle tek bir olay ve birkaç karakter bulunur.
- Masal: Masal, gerçekte yaşanmamış olan, fantastik unsurlar içeren öyküleyici anlatım türüdür. Masallarda, genellikle iyiler kötüleri yener.
- Fabl: Fabl, hayvanlarla ilgili olan öyküleyici anlatım türüdür. Fabllarda, hayvanlar insan gibi konuşur ve düşünürler. Fabllar, genellikle bir ders vermek için kullanılır.
- Destan: Destan, bir milletin tarihini, kahramanlıklarını ve geleneklerini anlatan öyküleyici anlatım türüdür. Destanlar, genellikle manzum olarak anlatılır.
Öyküleyici Anlatım Örnekleri
Öyküleyici anlatım örnekleri, aşağıdaki gibidir:
- Roman: “Yüzyıllık Yalnızlık” (Gabriel Garcia Marquez), “Suç ve Ceza” (Fyodor Dostoyevski), “Kırmızı Güller Arasında” (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
- Hikâye: “İçimizdeki Şeytan” (Sabahattin Ali), “Son Kuşlar” (Yakup Kadri Karaosmanoğlu), “Hacivat ile Karagöz”
- Masal: “Keloğlan”, “Kırmızı Başlıklı Kız”, “Hansel ile Gretel”
- Fabl: “Arı ile Karınca”, “Kurt ile Kuzu”, “Tilki ile Üzüm”
- Destan: “İlyada”, “Odysseia”, “Dede Korkut Hikâyeleri”
Öyküleyici Anlatım Teknikleri
Öyküleyici anlatımda kullanılan teknikler, aşağıdaki gibidir:
- Geriye dönüş: Hikâyenin akışında, daha önce yaşanmış bir olaya geri dönülmesidir.
- İleriye dönüş: Hikâyenin akışında, daha sonra yaşanacak bir olaya ileriye dönük bir ipucu verilmesidir.
- Diyalog: Hikâyedeki kişilerin konuşmalarını aktarmaktır.
- Düşünceler: Hikâyedeki kişilerin düşüncelerini aktarmaktır.
- Betimleme: Hikâyedeki kişilerin, olayların ve mekânların özelliklerini ayrıntılı olarak anlatmaktır.
**Ö