Anafilaksi Nedir?
Anafilaksi, vücudun alerjenlere karşı gösterdiği, yaşamı tehdit edebilen alerjik reaksiyondur. Alerjen, vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi, histamin ve diğer kimyasalları serbest bırakır. Bu kimyasallar, vücudun birçok sistemini etkileyerek, anafilaktik şok olarak bilinen hayatı tehdit eden bir duruma yol açabilir.
Anafilaksi Belirtileri
Anafilaksi belirtileri, alerjenle temastan sonra dakikalar veya saatler içinde ortaya çıkabilir. Belirtiler, aşağıdakileri içerebilir:
- Cilt: Kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, şişlik (yüz, boğaz, dil, dudaklar)
- Solunum: Nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük, ses kısıklığı
- Kalp: Kalp çarpıntısı, düşük tansiyon, bayılma
- Diğer: Mide bulantısı, kusma, ishal
Anafilaksi belirtileri, şiddetli seyredebilir ve hızlı bir şekilde kötüleşebilir. Bu nedenle, anafilaksi belirtileri yaşayan kişiler, derhal tıbbi yardım almalıdır.
Anafilaksi Nedenleri
Anafilaksi, vücudun birçok farklı alerjenine karşı gelişebilir. En yaygın anafilaksi nedenleri şunlardır:
- Böcek sokmaları: Arı, eşek arısı, yaban arısı ve karınca sokmaları, anafilaksi için en yaygın nedenlerden biridir.
- Besin alerjileri: Yer fıstığı, kabuklu deniz ürünleri, süt, yumurta, soya ve glüten, anafilaksi riskini artıran besinlerdir.
- İlaçlar: Penisilin, aspirin, ibuprofen, kontrast maddeler ve diğer bazı ilaçlar, anafilaksi riskini artırabilir.
- Diğer alerjenler: Latek, hayvan tüyleri, polen ve bazı kimyasallar, anafilaksi riskini artırabilir.
Anafilaksi Tedavisi
Anafilaksi, acil bir tıbbi durumdur ve derhal tedavi gerektirir. Anafilaksi tedavisinde, aşağıdakiler uygulanır:
- Epinefrin: Epinefrin, anafilaksiyi hızlı bir şekilde durdurmak için kullanılan en etkili ilaçtır. Epinefrin, enjeksiyon yoluyla verilir.
- Oksijen: Anafilaksi, solunum yollarının daralmasına neden olabilir. Bu nedenle, anafilaksi geçiren kişilere oksijen verilir.
- Serum fizyolojik: Anafilaksi, kan basıncının düşmesine neden olabilir. Bu nedenle, anafilaksi geçiren kişilere serum fizyolojik verilir.
Anafilaksiden Korunma
Anafilaksiden korunmanın en iyi yolu, alerjenlerden kaçınmaktır. Alerjisi olan kişiler, alerjenlerle temas etme olasılıklarını azaltmak için aşağıdakileri yapabilir:
- Alerjen tarama testi yaptırın. Bu test, hangi alerjenlere alerjiniz olduğunu belirleyebilir.
- Alerjenler hakkında bilgi edinin. Alerjenlerin nerede bulunabileceğini ve onlardan nasıl kaçınabileceğinizi öğrenin.
- Alerjen etiketlerini okuyun. Yiyecek, ilaç ve diğer ürünlerdeki alerjen etiketlerini dikkatlice okuyun.
- Epinefrin oto-enjektörü taşıyın. Epinefrin, anafilaksi durumunda kendinize uygulayabileceğiniz bir ilaçtır.
Anafilaksi Olan Kişiler İçin Öneriler
Anafilaksi geçirmiş olan kişiler, aşağıdakileri yaparak, gelecekte anafilaksi riskini azaltabilir:
- Alerjen tarama testi yaptırın. Bu test, hangi alerjenlere alerjiniz olduğunu belirleyebilir.
- Alerjenler hakkında bilgi edinin. Alerjenlerin nerede bulunabileceğini ve onlardan nasıl kaçınabileceğinizi öğrenin.
- Alerjen etiketlerini okuyun. Yiyecek, ilaç ve diğer ürünlerdeki alerjen etiketlerini dikkatlice okuyun.
- Epinefrin oto-enjektörü taşıyın. Epinefrin, anafilaksi durumunda kendinize uygulayabileceğiniz bir ilaçtır.
- Acil durum planı yapın. Birlikte yaşadığınız kişilerle, anafilaksi durumunda ne yapacaklarını konuşun.
**Anafilaksi, yaşamı tehdit edebilen ciddi bir alerjik reaksiyondur. Alerjisi olan kişiler, anafilaksi belirtileri hakkında bilgi sahibi olmalı ve bu belirtileri yaşadıkları takdirde, derhal tıbbi yardım almalıdır.