Parnasizm, 19. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan ve “sanat için sanat” görüşünü benimseyen bir edebiyat akımıdır. Bu akım, 1860 yılında ilk sayısı yayımlanan Le Parnasse Contemporain (Çağdaş Parnas) adlı derginin çevresinde toplanan şairler tarafından oluşturulmuştur.
Parnasizm, Romantizm akımına tepki olarak ortaya çıkmıştır. Romantizm, duygusallığı ve öznelliği ön plana çıkaran bir akımdır. Parnasizm ise, bu anlayışa karşı çıkarak, şiirin nesnel bir anlatımla dış dünyayı yansıtması gerektiğini savunmuştur.
Parnasizm akımının temel özellikleri şunlardır:
- Sanat için sanat görüşü: Parnasizm, şiirin bir araç değil, kendi başına bir amaç olduğunu savunur. Şiirin amacı, okuyucuyu duygulandırmak veya eğitmek değildir. Şiir, güzellik ve estetik için yazılmalıdır.
- Dış dünyayı nesnel bir bakışla anlatma: Parnasizm, şiirin dış dünyayı nesnel bir bakışla anlatması gerektiğini savunur. Şair, kendi duygu ve düşüncelerini şiire yansıtmamalı, dış dünyayı olduğu gibi tasvir etmelidir.
- Şekil ve teknik: Parnasizm, şiirde biçim ve tekniğin önemini vurgular. Şair, şiirin biçim ve tekniğine özen göstermeli, şiir dilini ustalıkla kullanmalıdır.
Parnasizm akımının temsilcileri arasında şunlar sayılabilir:
- Théophile Gautier
- Charles Baudelaire
- Leconte de Lisle
- Sully Prudhomme
- José-Maria de Heredia
- Paul Verlaine
- Stéphane Mallarmé
Parnasizm akımı, şiirde önemli bir etki yaratmıştır. Bu akım, şiirin biçim ve tekniğine olan önemi vurgulamış ve şiirde nesnel bir anlatım tarzının gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Parnasizm akımının şiirdeki etkileri şu şekilde özetlenebilir:
- Şiirde ölçü, kafiye ve ses uyumu daha fazla önemsenmeye başlamıştır.
- Şiirde nesnel bir anlatım tarzı benimsenmiştir.
- Şiirde gerçekçilik akımının etkisi artmıştır.
- Şiirde sanat için sanat görüşü benimsenmiştir.
Parnasizm akımının şiirdeki etkileri, sonraki dönemlerde ortaya çıkan edebiyat akımlarında da görülmüştür. Örneğin, Sembolizm akımı, Parnasizm akımının etkisiyle şiirde imgeler ve semboller kullanımını artırmıştır.
Parnasizm akımı, Türk edebiyatında da etkili olmuştur. Bu akımın temsilcileri arasında şunlar sayılabilir:
- Abdülhak Hamit Tarhan
- Tevfik Fikret
- Yahya Kemal Beyatlı
Parnasizm akımı, Türk edebiyatında şiirde nesnellik ve sanat için sanat görüşünün benimsenmesine katkıda bulunmuştur.
Parnasizm akımı, 19. yüzyılda ortaya çıkmış ve 20. yüzyılın başlarına kadar etkili olmuş bir edebiyat akımıdır. Bu akım, şiirde önemli bir etki yaratmış ve sonraki dönemlerde ortaya çıkan edebiyat akımlarında da etkileri görülmüştür.