Depresyon Nedir?
Depresyon, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını olumsuz etkileyen, uzun süreli ve ciddi bir duygu durum bozukluğudur. Depresyonda kişi, sürekli bir üzüntü, mutsuzluk ve ilgi kaybı hisseder. Günlük aktivitelere ilgi ve zevk kaybı, iştah değişiklikleri, uyku sorunları, enerji kaybı, konsantrasyon güçlüğü, değersizlik ve suçluluk duyguları, intihar düşünceleri gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Depresyon, dünya çapında en yaygın görülen ruhsal hastalıklardan biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, dünyada her yıl yaklaşık 300 milyon insan depresyondan etkilenmektedir. Depresyon, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak en sık 20-30 yaşlarında başlar.
Depresyon Belirtileri
Depresyon belirtileri, kişinin duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını etkileyebilir. Depresyon belirtilerinden bazıları şunlardır:
- Sürekli üzgün hissetme
- Mutsuzluk ve umutsuzluk
- İştah değişiklikleri: Aşırı yeme veya iştahsızlık
- Uyku sorunları: Uyuyamama veya aşırı uyuma
- Enerji kaybı
- Konsantrasyon güçlüğü
- Karar vermede zorluk
- Değersiz ve suçlu hissetme
- Kişinin ilgi duyduğu aktivitelerden zevk alamama
- İntihar düşünceleri veya girişimleri
Depresyon Türleri
Depresyon, farklı türlere ayrılabilir. En yaygın görülen depresyon türleri şunlardır:
- Majör depresif bozukluk: En az iki hafta boyunca devam eden ve kişinin günlük işlevselliğini bozan belirtilerle kendini gösteren depresyon türüdür.
- Distimi: En az iki yıl boyunca devam eden ve kişinin günlük işlevselliğini bozmayan, ancak yaşam kalitesini düşüren belirtilerle kendini gösteren depresyon türüdür.
- Periyodik depresif bozukluk: En az iki yıl boyunca yılda en az dört kez majör depresif atakların yaşandığı depresyon türüdür.
- Mevsimsel duygu durum bozukluğu (kış depresyonu): Kışın, ışık azaldığında ortaya çıkan ve ilkbaharda kaybolan depresyon türüdür.
- Postpartum depresyon: Doğumdan sonra ortaya çıkan depresyon türüdür.
- Perimenopozal depresyon: Menopoz öncesi dönemde ortaya çıkan depresyon türüdür.
- Psikotik depresyon: Depresyon belirtilerine ek olarak, halüsinasyonlar veya deliryum gibi psikotik belirtilerin de görüldüğü depresyon türüdür.
Depresyon Nedenleri
Depresyonun kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, genetik, çevresel faktörler ve beyin kimyasındaki değişikliklerin depresyona neden olabileceği düşünülmektedir.
Depresyonda Genetik Faktörler
Depresyon, ailesel yatkınlık gösteren bir hastalıktır. Depresyonlu kişilerin birinci derece akrabalarında da depresyon görülme riski daha yüksektir. Bu durum, depresyonda genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığını göstermektedir.
Depresyonda Çevresel Faktörler
Depresyona neden olabilecek çevresel faktörler şunlardır:
- Travmatik yaşam olayları: Yakın birinin kaybı, boşanma, iş kaybı gibi travmatik yaşam olayları depresyona neden olabilir.
- Stres: Stres, depresyonu tetikleyebilir veya mevcut depresyonun şiddetini artırabilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar, depresyona neden olabilir veya mevcut depresyonu kötüleştirebilir.
- Madde kullanımı: Madde kullanımı, depresyona neden olabilir veya mevcut depresyonu kötüleştirebilir.
Depresyonda Beyin Kimyasındaki Değişiklikler
Depresyonda, beyin kimyasında bazı değişiklikler olduğu düşünülmektedir. Bu değişiklikler, serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin düzeylerinde meydana gelebilir. Bu nörotransmitterler, ruh halini, duyguları, konsantrasyonu ve uykuyu düzenlemede rol oynar.
Depresyon Tedavisi
Depresyon tedavisi, bireyin belirtilerine ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Depresyon tedavisinde genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte kullanılır.
İlaç tedavisi
Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin düzeylerini düzenlemeye yardımcı olur. Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçların başlıca yan etkileri şunlardır:
- İştah artışı
- Kilo alma