Mekruh Nedir?
Mekruh, İslam fıkhında, yapılması istenmeyen, hoş görülmeyen, beğenilmeyen şey demektir. Sözlük anlamı olarak da “çirkin, kötü, hoş görülmeyen, beğenilmeyen” anlamına gelir.
Mekruh, haramdan sonra gelen ikinci derecedeki bir hükümdür. Haram, yapılması kesin olarak yasaklanan, yapılması halinde günah işlenen şeydir. Mekruh ise yapılması istenmeyen, hoş görülmeyen, ancak yapılması halinde günah işlenmeyen şeydir.
Mekruh fiiller, haram fiiller gibi kesin bir delille yasaklanmamıştır. Mekruh fiillerin haram olup olmadığı konusunda fakihler arasında farklı görüşler vardır. Bazı fakihler, mekruh fiillerin harama yakın olduğunu, bazı fakihler ise mekruh fiillerin haramdan daha hafif olduğunu söylemişlerdir.
Mekruh fiiller, ibadetler, muameleler ve ahlak kuralları olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
İbadetler Açısından Mekruh Fiiller
İbadetler açısından mekruh fiiller, ibadetlerin şekli veya şartlarından kaynaklanan fiillerdir. Bu fiiller, ibadetlerin sevabını azaltır veya tamamen ortadan kaldırabilir.
İbadetler açısından mekruh fiillerden bazıları şunlardır:
- Namazda elleri dirseklerden bükmeden kaldırmak
- Namazda sesli okumak
- Namaz sırasında konuşmak
- Namaz sırasında sağ eli sol omuza koymak
- Oruçluyken ağıza su çalmak
- Kurban bayramında kurban kesmeden önce bayram namazı kılmak
Muameleler Açısından Mekruh Fiiller
Muameleler açısından mekruh fiiller, insanların birbirleriyle olan ilişkilerinde ortaya çıkan fiillerdir. Bu fiiller, insanların birbirlerine karşı saygılı ve hoşgörülü olmalarını engelleyebilir.
Muameleler açısından mekruh fiillerden bazıları şunlardır:
- Yalan söylemek
- Hırsızlık yapmak
- Kumar oynamak
- Zina yapmak
- Faiz almak veya vermek
- Kişileri aldatmak
Ahlak Kuralları Açısından Mekruh Fiiller
Ahlak kuralları açısından mekruh fiiller, insanların ahlaken doğru olan davranışları yerine getirmemeleridir. Bu fiiller, insanların ahlaki değerlerini zedeleyebilir.
Ahlak kuralları açısından mekruh fiillerden bazıları şunlardır:
- Kibirli olmak
- Cimri olmak
- Kahkaha atmak
- Yalan yere yemin etmek
- Kibirli olmak
- Boş ve anlamsız şeyler konuşmak
Mekruh Fiillerin Hükmü
Mekruh fiillerin hükmü, haram fiillerin hükmüne göre daha hafiftir. Mekruh fiilleri yapmak günah değildir, ancak yapılmasında sakınca vardır. Mekruh fiilleri yapan kişi günahkar olmaz, ancak sevabından mahrum kalır.
Mekruh fiilleri yapmaktan kaçınmak, ibadetlerin sevabını artırmaya ve ahlaki değerleri korumaya yardımcı olur.
Mekruh Fiillerin Sebepleri
Mekruh fiillerin nedenleri, fakihler tarafından farklı şekillerde açıklanmaktadır. Bazı fakihler, mekruh fiillerin, haram fiiller gibi kesin bir delille yasaklanmadığını, bu nedenle haram olmayan ancak hoş görülmeyen fiiller olduğunu söylemişlerdir.
Bazı fakihler ise, mekruh fiillerin, haram fiiller gibi zarar verici veya zararlı olabileceğini, bu nedenle yapılmasından kaçınılmasının daha iyi olacağını söylemişlerdir.
Mekruh Fiillerin Çeşitleri
Mekruh fiiller, şiddetlerine göre iki ana kategoriye ayrılır:
- Tahrimen mekruh: Yapılması harama yakın olan fiillerdir. Bu fiilleri yapmak, haram fiilleri yapmaktan daha hafif bir günahtır.
- Tenzihen mekruh: Yapılması mekruh olan ancak harama yakın olmayan fiillerdir. Bu fiilleri yapmak, günah değildir ancak sevabından mahrum kalınır.
Tahrimen mekruh fiiller, tenzihen mekruh fiillerden daha şiddetlidir. Tahrimen mekruh fiilleri yapmaktan kaçınmak, tenzihen mekruh fiilleri yapmaktan kaçınmaktan daha önemlidir.
Mekruh Fiillerin Örnekleri
Mekruh fiiller, İslam fıkhının tüm alanlarında karşımıza çıkmaktadır. İbadetler, mua