Overbooking Nedir?
Overbooking, Türkçe’de “çifte rezervasyon” anlamına gelen bir uygulamadır. Bir hava yolu şirketi, uçağının yolcu kapasitesinden daha fazla koltuk satarak overbooking yapar. Bu uygulama, hava yolu şirketlerinin olası no-show (uçağa binmeyen yolcu) sayısını tahmin ederek gelirlerini artırmak amacıyla yapılır.
Overbooking’in Nedenleri
Overbooking’in başlıca nedenleri şunlardır:
- No-show (uçağa binmeyen yolcu) riski: Hava yolu şirketleri, uçağa binmeyen yolcuların oranından (no-show oranı) yararlanmak için overbooking yapar. Örneğin, bir hava yolu şirketinin no-show oranı %5 ise, 100 koltuklu bir uçakta 105 koltuk satarak %5’lik bir no-show oranından yararlanabilir.
- Değişken talep: Hava yolu şirketlerinin talep tahminleri her zaman doğru olmayabilir. Örneğin, bir uçuş için talep beklenenden daha az olursa, hava yolu şirketi overbooking yaparak boş koltuklardan gelir elde edebilir.
- Fiyatlandırma: Overbooking, hava yolu şirketlerinin bilet fiyatlarını düşürmesine yardımcı olabilir. Örneğin, bir hava yolu şirketi, overbooking yaparak uçağın tam dolu olmasını garanti edebilir. Bu durumda, hava yolu şirketi, bilet fiyatlarını düşürerek daha fazla yolcu çekebilir.
Overbooking’in Yasal Yönetmelikleri
Overbooking, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından belirli bir çerçevede düzenlenmiştir. IATA’nın yönetmeliklerine göre, bir hava yolu şirketi, uçağının yolcu kapasitesinin %5-10’u üzerinde bilet satabilir.
Overbooking’in Yolculara Etkileri
Overbooking, yolcular için bazı olumsuzluklara neden olabilir. Overbooking durumunda, uçağa binemeyen yolculara tazminat ödenmesi gerekir. Ancak, tazminat miktarı genellikle düşüktür.
Overbooking durumunda yolcuların karşılaşabileceği olumsuz durumlar şunlardır:
- Uçağa binememe: Overbooking durumunda, uçağın kapasitesinin üzerinde yolcu varsa, bazı yolcular uçağa binemez. Bu durumda, yolculara tazminat ödenir.
- Daha sonraki bir uçuşa transfer edilme: Overbooking durumunda, uçağa binemeyen yolculara genellikle daha sonraki bir uçuşa transfer edilme teklif edilir. Ancak, bu transferin zamanında gerçekleşme garantisi yoktur.
- Uçuşun iptal edilmesi: Overbooking durumunda, uçağın kapasitesinin üzerinde yolcu varsa, uçuş iptal edilebilir. Bu durumda, yolculara tazminat ödenir.
Overbooking’den Korunmak
Overbooking’den korunmak için yolcuların yapabileceği bazı şeyler şunlardır:
- Online check-in yapmak: Online check-in yaparak, uçağa biniş sırasında oluşabilecek kuyrukları ve gecikmeleri azaltabilirsiniz. Bu sayede, uçağa biniş sırasındaki yoğunluktan dolayı overbooking mağduru olma riskinizi azaltabilirsiniz.
- Uçuşa erken gitmek: Uçuşa erken giderek, check-in işlemlerini daha erken tamamlayabilirsiniz. Bu sayede, uçağa biniş sırasındaki yoğunluktan dolayı overbooking mağduru olma riskinizi azaltabilirsiniz.
- Uçuşunuzdan önce hava yolu şirketine ulaşmak: Uçuşa biniş saatine yakın bir tarihte hava yolu şirketine ulaşarak, rezervasyonunuzun durumunu sorgulayabilirsiniz. Bu sayede, uçağa biniş sırasında overbooking mağduru olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz.
Overbooking Tazminatı
Overbooking durumunda, uçağa binemeyen yolculara tazminat ödenmesi gerekir. IATA’nın yönetmeliklerine göre, overbooking tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:
- Uçuş süresi 1500 km’den az ise: 250 Euro
- Uçuş süresi 1500 km ile 3500 km arasında ise: 400 Euro
- Uçuş süresi 3500 km’den fazla ise: 600 Euro
Overbooking tazminatı, yolcunun hava yolu şirketine doğrudan başvurması ile talep edilebilir. Ancak, tazminat talebinin hava yolu şirketine ulaştığı tarihten itibaren 2 yıl içinde yapılması gerekir.
Overbooking’in Geleceği
Overbooking, hava yolu şirketlerinin gelirlerini artırmak için kullandıkları bir uygulamadır. Ancak, overbooking’in yolcular için bazı olumsuz etkileri de vardır. Bu nedenle, overbooking’in gelecekte nasıl gelişeceği henüz net değildir.