Işkın Nedir?
Işkın, kuzukulağıgiller (Polygonaceae) familyasından 1000 – 4000 m yüksekliklerde yetişen, mayıs-haziran aylarında sarımsı beyaz çiçek açan, 40–150 cm boyunda, çok yıllık, otsu bir ravent türü. Tanımlanmış 103 Rheum türünden biridir ve nominat seksiyonda sınıflandırılır.
Bilimsel adı Rheum ribes olan ışkın, Türkiye’de yabani olarak yetişen tek ravent türüdür ve doğu illerinde (Ağrı, Muş, Bitlis, Bingöl, Elazığ, Erzincan, Malatya, Tunceli, Hakkâri, Van, Kars) yaygın olarak bulunur.
Işkın, fil kulağını andıran büyük yaprakları ve kalın, beyaz saplarıyla dikkat çeken bir bitkidir. Yaprakları ekşi bir tada sahipken, sapı daha yumuşak ve tatlımsı bir tada sahiptir.
Işkın, Anadolu’da yayla muzu olarak da bilinir. Bu isim, ışkının özellikle yaz aylarında, yaylalarda yetişmesinden ve muza benzer tadı ve dokusuna sahip olmasından kaynaklanmaktadır.
Işkının Besin Değerleri
Işkın, yüksek besin değerine sahip bir bitkidir. A, C, K vitaminleri, potasyum, magnezyum, kalsiyum, demir ve bakır gibi mineraller bakımından zengindir.
100 gram ışkında bulunan besin değerleri şu şekildedir:
- Enerji: 36 kcal
- Karbonhidrat: 8 gram
- Protein: 2 gram
- Yağ: 0,5 gram
- Lif: 2 gram
- A vitamini: 68 IU
- C vitamini: 15 mg
- K vitamini: 120 mcg
- Potasyum: 380 mg
- Magnezyum: 28 mg
- Kalsiyum: 20 mg
- Demir: 1 mg
- Bakır: 0,1 mg
Işkının Faydaları
Işkın, içerdiği zengin besin maddeleri sayesinde birçok faydaya sahiptir. Bu faydalardan bazıları şunlardır:
- Sindirim sistemini destekler: Işkın, içerdiği lif sayesinde sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasını destekler. Kabızlığı önler ve bağırsak hareketlerini düzenler.
- Kemikleri güçlendirir: Işkın, içerdiği kalsiyum ve magnezyum sayesinde kemikleri güçlendirmeye yardımcı olur. Kemik erimesi riskini azaltır.
- Kan dolaşımını düzenler: Işkın, içerdiği potasyum sayesinde kan dolaşımını düzenler. Tansiyonu düşürmeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Işkın, içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Hastalıklara karşı direnci artırır.
- Kanser riskini azaltır: Işkın, içerdiği antioksidanlar sayesinde kanser riskini azaltmaya yardımcı olur.
Işkının Zararları
Işkın, genel olarak güvenli bir bitkidir. Ancak, bazı durumlarda yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler şunlardır:
- Mide bulantısı ve kusma: Işkın, içerdiği lif nedeniyle mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir.
- İshal: Işkın, içerdiği lif nedeniyle ishale neden olabilir.
- Böbrek taşı: Işkın, içerdiği oksalatlar nedeniyle böbrek taşı oluşumuna neden olabilir.
Işkın tüketmeden önce, özellikle hamile, emziren veya kronik hastalığı olan kişilerin doktorlarına danışmaları tavsiye edilir.
Işkın Nasıl Tüketilir?
Işkın, çiğ olarak, pişirilerek veya kurutularak tüketilebilir.
Çiğ olarak tüketildiğinde: Işkın, soyularak ve ince dilimler halinde kesilerek tüketilir. Ekşi bir tada sahip olduğu için, limon, tuz veya şeker gibi malzemelerle tatlandırılabilir.
Pişirildiğinde: Işkın, çorba, sarma, kavurma, salatası gibi çeşitli yemeklerde kullanılabilir.
Kurutularak tüketildiğinde: Işkın, kurutularak saklanabilir ve daha sonra çorba, sarma, kavurma gibi yemeklerde kullanılabilir.
Işkın, Anadolu’da geleneksel olarak tüketilen bir bitkidir. Zengin besin değeri