Şant Nedir?
Tıpta, bir şant, vücudun bir bölümünden diğerine sıvıyı hareket ettiren veya hareketine izin veren bir delik veya küçük bir geçittir. Terim, doğuştan veya edinilmiş şantları tanımlayabilir; Edinilmiş şantlar biyolojik veya mekanik olabilir.
Doğuştan Şantlar
Doğuştan şantlar, genellikle bebeklik döneminde ortaya çıkan ve genellikle beyin omurilik sıvısının (BOS) akışının engellenmesinden kaynaklanan bir durum olan hidrosefali ile ilişkilidir. Hidrosefali, BOS’un beyin ve omurilik çevresinde birikmesine neden olan bir durumdur. Bu, beyin basıncının artmasına ve kafatasının genişlemesine neden olabilir.
Doğuştan şantlar, beyin omurilik sıvısının akışını yeniden sağlamak için genellikle ameliyatla yerleştirilir. Şant, beyin omurilik sıvısını vücudun başka bir bölümüne, genellikle karın boşluğuna veya kalbe boşaltır. Bu, BOS’un birikmesini ve kafa içi basıncının artmasını önler.
Edinilmiş Şantlar
Edinilmiş şantlar, travma, enfeksiyon veya diğer tıbbi durumların sonucu olarak herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. Örneğin, kafa travması geçiren bir kişide beyin omurilik sıvısının akışının engellenmesine neden olabilecek kan pıhtısı veya beyin hasarı oluşabilir. Bu, hidrosefaliye ve kafa içi basıncının artmasına neden olabilir.
Edinilmiş şantlar, beyin omurilik sıvısının akışını yeniden sağlamak için genellikle ameliyatla yerleştirilir. Şant, beyin omurilik sıvısını vücudun başka bir bölümüne, genellikle karın boşluğuna veya kalbe boşaltır. Bu, BOS’un birikmesini ve kafa içi basıncının artmasını önler.
Şant Çeşitleri
Şantlar, tipik olarak şunlara göre sınıflandırılır:
- İki uçlu veya üç uçlu: İki uçlu şantlar, beyin omurilik sıvısını vücudun yalnızca iki bölümü arasında aktarır. Üç uçlu şantlar, beyin omurilik sıvısını vücudun üç bölümü arasında aktarır.
- Mekanik veya biyolojik: Mekanik şantlar, tıbbi cihazlardan oluşur. Biyolojik şantlar, vücuttaki doğal yapılardan oluşur.
Mekanik Şantlar
Mekanik şantlar, en yaygın kullanılan şant türüdür. Bu şantlar, genellikle silikondan veya plastikten yapılmış bir tüp ve bir valf içerir. Tüp, beyin omurilik sıvısını vücudun bir bölümünden diğerine taşır. Valf, BOS’un akış hızını kontrol eder.
Mekanik şantlar, aşağıdakiler gibi çeşitli şekillerde olabilir:
- Ventriküloperitoneal (VP) şant: Bu şant, beyin içindeki ventriküllerden karın boşluğuna BOS boşaltır.
- Ventrikülokardiyak (VC) şant: Bu şant, beyin içindeki ventriküllerden kalbe BOS boşaltır.
- Liquor-peritoneal (LP) şant: Bu şant, omurilik kanalındaki BOS’u karın boşluğuna boşaltır.
Biyolojik Şantlar
Biyolojik şantlar, vücuttaki doğal yapılardan oluşur. Örneğin, hidrosefalili bazı bebeklerde, beyin omurilik sıvısının akışının yeniden sağlanmasına yardımcı olmak için doğal bir şant gelişebilir. Bu şant, genellikle beyin omurilik sıvısını omurilik kanalından karın boşluğuna taşır.
Şant Ameliyatı
Şant ameliyatı, genellikle genel anestezi altında yapılır. Ameliyat sırasında, cerrah kafatasına küçük bir delik açar ve şantı yerleştirir. Şantın uçları, beyin omurilik sıvısını boşaltacağı yerlere bağlanır.
Şant ameliyatı genellikle güvenli ve etkili bir prosedürdür. Ancak, her ameliyatta olduğu gibi, bazı riskler de vardır. Bu riskler şunları içerir:
- Enfeksiyon
- Kanama
- Şantın tıkanması veya sızması
- Şantın yerinden çıkması
Şant Bakımı
Şant ameliyatından sonra, hastanın şantını düzenli olarak kontrol etmesi gerekir. Bu,