Ajitasyon Nedir?
Ajitasyon, bir kişinin, kendisi ya da yakın çevresinin güvenliğini tehlikeye sokan her türlü sesli, sözlü ve/veya motor davranışlar kümesidir. Yoğun anksiyete, artmış uyarılma ve artmış motor aktivitelerini içerir.
Ajitasyon, pek çok psikiyatrik ve tıbbi durumun seyri sırasında ortaya çıkabilen yaşamı tehdit edebilen bir durumdur. Psikiyatrik nedenler arasında şizofreni, bipolar bozukluk, demans, alkol yoksunluğu ve madde bağımlılığı yer alır. Tıbbi nedenler arasında enfeksiyonlar, ilaçlar, kafa travması ve metabolik bozukluklar sayılabilir.
Ajitasyonun Belirtileri
Ajitasyonun belirtileri, kişinin durumuna ve nedenine göre değişebilir. Genel belirtiler şunlardır:
- Huzursuzluk
- Anksiyete
- Saldırganlık
- Kaçınma davranışları
- Konuşma bozuklukları
- Motor aktivitelerde artış
- Düşünce ve davranışta bozulma
Ajitasyonun Tanı ve Tedavisi
Ajitasyonun tanısı, kişinin belirtileri ve tıbbi öyküsü dikkate alınarak konulur. Tıbbi bir nedenden şüpheleniliyorsa, gerekli testler yapılır.
Ajitasyonun tedavisi, nedenine göre değişir. Psikiyatrik nedenlerden kaynaklanıyorsa, genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapi uygulanır. Tıbbi nedenlerden kaynaklanıyorsa, altta yatan tıbbi durumun tedavisi gerekir.
Ajitasyon ile Başa Çıkmak
Ajitasyon, hem hasta hem de hasta yakınları için zor bir durumdur. Ajitasyon ile başa çıkmak için aşağıdaki öneriler yardımcı olabilir:
- Sakin olun ve hastayı sakinleştirmeye çalışın.
- Hastanın kendini veya başkalarını incitmemesi için önlem alın.
- Hastayı sakinleştirmek için sessiz ve rahat bir ortam sağlayın.
- Hastanın dikkatini dağıtacak aktiviteler yapın.
- Hastanın ilaçlarını düzenli olarak almasını sağlayın.
Ajitasyona Neden Olan Psikiyatrik Durumlar
Şizofreni, ajitasyonun en yaygın nedenlerinden biridir. Şizofreni hastaları, halüsinasyonlar, deliryumlar ve düşünce bozuklukları gibi belirtiler gösterirler. Bu belirtiler, hastalarda aşırı kaygı ve huzursuzluğa neden olabilir.
Bipolar bozukluk, ruh halinin aşırı yükselmesi (mani) ve aşırı düşmesi (depresyon) ile karakterize bir durumdur. Mani dönemindeki bipolar hastaları, aşırı enerjik, konuşkan ve risk alıcı olabilirler. Bu durum, ajitasyona neden olabilir.
Demans, beynin fonksiyonlarının bozulmasıyla karakterize bir durumdur. Demans hastaları, unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve davranış değişiklikleri gibi belirtiler gösterirler. Bu belirtiler, hastalarda ajitasyona neden olabilir.
Alkol yoksunluğu, alkol bağımlılığından sonra alkol alımını aniden bırakıldığında ortaya çıkan bir durumdur. Alkol yoksunluğu belirtileri arasında anksiyete, huzursuzluk, terleme, titreme ve halüsinasyonlar yer alır. Bu belirtiler, ajitasyona neden olabilir.
Madde bağımlılığı, çeşitli maddelerin aşırı ve tekrarlayan kullanımıyla karakterize bir durumdur. Madde bağımlılığı olan kişiler, maddeyi kullanmayı bırakmaya çalıştıklarında yoksunluk belirtileri yaşayabilirler. Bu belirtiler, ajitasyona neden olabilir.
Ajitasyona Neden Olan Tıbbi Durumlar
Enfeksiyonlar, ajitasyonun yaygın nedenlerinden biridir. Özellikle menenjit, beyin iltihabı, sepsis ve endokardit gibi ciddi enfeksiyonlar, ajitasyona neden olabilir.
İlaçlar, ajitasyona neden olabilecek çeşitli yan etkilere sahiptir. Özellikle antidepresanlar, antipsikotikler, antikonvülsanlar ve opioidler, ajitasyona neden olabilir.
Kafa travması, beyin hasarına neden olan bir durumdur. Kafa travması geçiren kişilerde, ajitasyon, hafıza kaybı, dikkat dağınıklığı ve davranış değişiklikleri gibi belirtiler görülebilir.
Metabolik bozukluklar, ajitasyona neden olabilecek çeşitli belirtilere yol açabilir. Özellikle hipoglisemi, hiperglisemi, hipertiroidizm ve hipotiroidizm gibi metabolik bozukluklar, ajitasyona neden olabilir.
Sonuç
Ajitasyon, ciddi bir durumdur ve acil müdahale gerektirebilir. Ajitasyon ile başa çıkmak için hastanın sakinleştirilmesi