Barkan Nedir?
Barkan, rüzgârın biriktirme etkisiyle oluşan, yarım ay şeklindeki kum yığınlarına verilen addır. Çöl iklimi ve bu iklime benzer bölgelerde yaygın olarak görülür.
Barkanların Oluşumu
Barkanların oluşumu, rüzgârın etkisiyle kum tanelerinin taşınması ve biriktirilmesine bağlıdır. Rüzgâr, kum tanelerini sürükler ve bunlar, rüzgârın esme yönüne dik bir şekilde birikir. Bu birikim, rüzgârın yön ve şiddetindeki değişikliklerle birlikte devam eder.
Barkanların oluşumunda etkili olan faktörler şunlardır:
- Rüzgârın hızı ve şiddeti: Rüzgârın hızı ve şiddeti arttıkça, kum tanelerinin taşınması ve biriktirilmesi de artar.
- Rüzgârın esme yönü: Rüzgârın esme yönü, barkanların şeklini ve yönünü belirler.
- Kum tanelerinin boyutu: Kum tanelerinin boyutu, barkanların oluşumunu ve şeklini etkiler. Daha büyük kum taneleri, daha küçük kum tanelerinden daha kolay taşınabilir ve biriktilebilir.
Barkanların Özellikleri
Barkanlar, genellikle 10-50 metre yüksekliğinde ve 100-1000 metre uzunluğunda olur. Rüzgâra bakan kısımları dışbükey, rüzgârdan korunan kısımları ise içbükeydir.
Barkanlar, genellikle bir grup halinde bulunur. Bu gruplara “barkan sırası” denir. Barkan sıraları, rüzgârın esme yönüne paralel olarak uzanır.
Barkanların Çeşitleri
Barkanlar, oluşum şekline göre üçe ayrılır:
- Tek barkanlar: Tek başına duran barkanlardır.
- İkili barkanlar: Birbirine paralel duran barkanlardır.
- Çoklu barkanlar: Birden fazla barkanın bir araya gelmesiyle oluşan barkanlardır.
Barkanların Dağılımı
Barkanlar, çöl iklimi ve bu iklime benzer bölgelerde yaygın olarak görülür. Orta Asya, Sahra Çölü, Büyük Sahra, Namibya Çölü, Avustralya Çölü gibi bölgelerde çok sayıda barkan bulunur.
Barkanların Önemi
Barkanlar, çöl ekosisteminin önemli bir parçasıdır. Çöl bitkilerinin ve hayvanlarının yaşaması için gerekli olan kumları sağlar. Ayrıca, çöllerin erozyonunu önlemeye yardımcı olur.
Barkanlar ve İnsan
Barkanlar, insan faaliyetleri için de önemli bir yere sahiptir. Barkanlar, çöllerde yol yapımı, inşaat gibi çalışmaların yapılmasını zorlaştırabilir. Ayrıca, barkanlar, rüzgârın etkisiyle hareket edebilir ve yerleşim yerlerini tehdit edebilir.
Barkanların Önlenmesi
Barkanların önlenmesi için çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar arasında şunlar sayılabilir:
- Barkanların sabitlenmesi: Barkanların sabitlenmesi için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemler arasında şunlar sayılabilir:
- Bitkilendirme: Barkanların etrafına bitki dikmek, barkanların sabitlenmesine yardımcı olur.
- Duvar örme: Barkanların etrafına duvar örmek, barkanların hareket etmesini engeller.
- Kum taşıma: Barkanların etrafından kum alınarak, barkanların yüksekliği ve genişliği azaltılabilir.
Sonuç
Barkanlar, çöl ikliminin önemli bir parçasıdır. Çöl ekosisteminin ve insan faaliyetlerinin önemli bir unsurudur. Barkanların oluşumu, özellikleri, dağılımı ve önemi hakkında bilgi sahibi olmak, çölleri daha iyi anlamamıza yardımcı olur.