Bruksizm Nedir?
Bruksizm, dişlerin bilinçsizce sıkılması veya gıcırdatılması durumudur. Yaygın olarak diş sıkma veya diş gıcırdatma olarak da bilinir. Bruksizm, her yaştan insanı etkileyebilen bir hastalıktır.
Bruksizm, uykuda veya uyanıkken meydana gelebilir. Uykuda meydana gelen bruksizm, uyku bruksizmi olarak bilinir ve daha yaygın olan formdur. Uyanıkken meydana gelen bruksizm ise uyanık bruksizm olarak bilinir.
Bruksizmin Nedenleri
Bruksizmin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, stres, kaygı, depresyon, uykusuzluk, genetik yatkınlık, kafein, alkol ve bazı ilaçlar gibi çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Stres, bruksizmin en yaygın nedenidir. Stresli durumlarda, beynimiz çene kaslarını uyarmak için sinyaller gönderir. Bu sinyaller, dişlerin sıkılmasına veya gıcırdatılmasına neden olabilir.
Kaygı ve depresyon da bruksizm ile ilişkili diğer faktörlerdir. Kaygı ve depresyon, strese benzer şekilde, çene kaslarını uyaran sinyaller gönderebilir.
Uykusuzluk, bruksizm için bir başka risk faktörüdür. Uykusuzluk, çene kaslarını gevşetmeyi zorlaştırabilir. Bu da, dişlerin sıkılmasına veya gıcırdatılmasına neden olabilir.
Genetik yatkınlık, bruksizm için bir başka risk faktörüdür. Bruksizm, ailede öyküsü olan kişilerde daha yaygındır.
Kafein, alkol ve bazı ilaçlar da bruksizm ile ilişkili olabilir. Kafein ve alkol, çene kaslarını uyarabilir. Bazı ilaçlar da, özellikle de antidepresanlar, bruksizm riskini artırabilir.
Bruksizmin Belirtileri
Bruksizm, genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz. Bununla birlikte, bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Dişlerde aşınma veya yıpranma
- Çene ağrısı
- Baş ağrısı
- Kulak ağrısı
- Yorgunluk
- Ağız kuruluğu
Bruksizmin Tanısı
Bruksizmin tanısı, genellikle hastanın belirtileri ve diş hekiminin muayenesi ile konulur. Diş hekimi, dişlerde aşınma veya yıpranma olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca, çene kaslarının ağrılı olup olmadığını da değerlendirir.
Bruksizmin tanısını doğrulamak için bazı testler de yapılabilir. Bu testler arasında, diş gıcırdatma seslerini kaydeden polisomnografi (PSG) testi ve dişlerin aşınma derecesini ölçen radyografik testler bulunur.
Bruksizmin Tedavisi
Bruksizmin tedavisi, genellikle belirtilerin şiddetine göre değişir. Hafif vakalarda, genellikle tedaviye gerek yoktur. Bu durumlarda, belirtileri azaltmak için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri arasında, stresi azaltmak için yöntemler uygulamak, yeterli uyumak, kafein ve alkol tüketimini sınırlamak ve diş gıcırdatmayı önlemeye yardımcı olacak diş koruyucuları kullanmak bulunur.
Orta ve şiddetli vakalarda, genellikle tedaviye ihtiyaç vardır. Bu durumlarda, kullanılan tedaviler arasında diş koruyucuları, kas gevşeticiler, antidepresanlar ve botulinum toksin enjeksiyonları bulunur.
Diş Koruyucuları
Diş koruyucuları, bruksizmin en yaygın tedavisidir. Diş koruyucuları, dişleri birbirinden ayırarak aşınmayı ve yaralanmayı önlemeye yardımcı olur. Diş koruyucuları, genellikle özel olarak diş hekimi tarafından yapılır.
Kas Gevşeticiler
Kas gevşeticiler, çene kaslarını gevşetmeye yardımcı olur. Kas gevşeticiler, genellikle kısa süreli olarak kullanılır.
Antidepresanlar
Antidepresanlar, bruksizm ile ilişkili olan stres ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Antidepresanlar, genellikle uzun süreli olarak kullanılır.
Botulinum Toksİn Enjeksiyonları
Botulinum toksin enjeksiyonları, çene kaslarını geçici olarak felç ederek bruksizmi önlemeye yardımcı olur. Botulinum toksin enjeksiyonları, genellikle 3 ila 6 ayda bir tekrarlanır.
Bruksizmin Önlenmesi
Bruksizmin önlenmesi için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Stresi azalt