Devre Kesici Nedir?
Devre kesici, borsada alım-satımı geçici olarak durduran bir acil durum önlemidir. Borsalarda, fiyatlarda ani ve aşırı dalgalanmalar yaşanması durumunda, yatırımcıların paniğe kapılmalarını ve bu panik sonucunda yanlış kararlar vermelerini önlemek için devre kesiciler kullanılır.
Devre kesiciler, önceden belirlenmiş bir fiyat aralığını aşan durumlarda devreye girer. Örneğin, bir hissenin fiyatı, bir seans içinde %10’dan fazla düşerse, devre kesici devreye girer ve işlemler otomatik olarak durdurulur. İşlemler, devre kesicinin devreden çıkmasından sonra tekrar başlar.
Devre kesiciler, hem borsaların işleyişi hem de yatırımcıların güvenliği için önemli bir role sahiptir. Borsaların sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için, fiyatların aşırı dalgalanmadan korunması gerekir. Devre kesiciler, bu dalgalanmaların önüne geçerek, borsaların sağlıklı bir şekilde işlemesine yardımcı olur.
Devre Kesicilerin Amaçları
Devre kesicilerin temel amacı, yatırımcıların panik satışını önlemektir. Borsalarda, fiyatlarda ani ve aşırı dalgalanmalar yaşanması durumunda, yatırımcılar paniğe kapılabilir ve ellerindeki hisse senetlerini hızla satmaya çalışabilirler. Bu durum, piyasada satış baskısı yaratarak fiyatların daha da düşmesine neden olabilir. Devre kesiciler, bu satış baskısını azaltarak, fiyatların daha da düşmesini önler.
Devre kesicilerin bir diğer amacı, yatırımcıların doğru kararlar vermesini sağlamaktır. Borsalarda, fiyatlarda ani ve aşırı dalgalanmalar yaşanması durumunda, yatırımcılar sakin ve mantıklı düşünemezler. Bu durum, yanlış kararlar vermelerine neden olabilir. Devre kesiciler, piyasadaki dalgalanmaların etkisini azaltarak, yatırımcıların daha sakin ve mantıklı kararlar vermelerine yardımcı olur.
Devre Kesicilerin Türleri
Devre kesiciler, iki temel türe ayrılır:
- Genel devre kesiciler: Bu devre kesiciler, bir borsadaki tüm hisse senetleri için geçerlidir.
- Hisse özel devre kesiciler: Bu devre kesiciler, belirli bir hisse senedi için geçerlidir.
Genel devre kesiciler, genellikle borsanın genelindeki fiyat dalgalanmalarını önlemek için kullanılır. Hisse özel devre kesiciler ise, belirli bir hissenin fiyat dalgalanmalarını önlemek için kullanılır.
Devre Kesicilerin Çalışma Prensibi
Devre kesiciler, önceden belirlenmiş bir fiyat aralığını aşan durumlarda devreye girer. Örneğin, bir hissenin fiyatı, bir seans içinde %10’dan fazla düşerse, devre kesici devreye girer ve işlemler otomatik olarak durdurulur. İşlemler, devre kesicinin devreden çıkmasından sonra tekrar başlar.
Devre kesicilerin devreye girmesi için gerekli fiyat aralıkları, borsa tarafından belirlenir. Bu aralıklar, borsanın işlem hacmine, likiditesine ve işlem koşullarına göre değişiklik gösterebilir.
Devre Kesicinin Devreden Çıkması
Devre kesicinin devreden çıkması için, piyasadaki dalgalanmaların azalması gerekir. Örneğin, bir hissenin fiyatı, bir seans içinde %10’dan fazla düşerse, devre kesici devreye girer. Hissenin fiyatı, bir sonraki seansta %10’dan fazla artarsa, devre kesici devreden çıkar ve işlemler tekrar başlar.
Devre kesicinin devreden çıkması için gerekli fiyat hareketleri, borsa tarafından belirlenir. Bu hareketler, borsanın işlem hacmine, likiditesine ve işlem koşullarına göre değişiklik gösterebilir.
Devre Kesicinin Avantajları
Devre kesicilerin, borsaların işleyişi ve yatırımcıların güvenliği için önemli avantajları vardır. Bu avantajlar şunlardır:
- Piyasadaki dalgalanmaları önleyerek, panik satışlarını ve piyasadaki aşırı oynaklığı azaltır.
- Yatırımcıların doğru kararlar vermesini sağlayarak, piyasanın daha sağlıklı bir şekilde işlemesine yardımcı olur.
- Yatırımcıların kayıplarını azaltarak, piyasaya olan güveni artırır.
Devre Kesicinin Dezavantajları
Devre kesicilerin, bazı dezavantajları da vardır. Bu dezavantajlar şunlardır:
- Piyasadaki işlem hacmini azaltabilir.
- Yatırımcıların piyasaya olan ilgisini azaltabilir.
- **Piyasanın likiditesini azaltabilir.