Oransal Dağıtım Nedir?
Oransal dağıtım, bir kaynağın veya talebin, talep edenlerin talep miktarına göre orantılı olarak dağıtılması yöntemidir. Bu yöntem, halka arzlarda, ikramiye çekilişlerinde, kamu hizmetlerinde ve diğer birçok alanda kullanılmaktadır.
Halka arzlarda oransal dağıtım
Halka arzlarda, şirketin halka arz ettiği hisse senedi miktarı ile yatırımcıların talep miktarı karşılaştırılarak, her yatırımcının alacağı hisse sayısı belirlenir. Oransal dağıtımda, yatırımcıların talepleri ne kadar yüksek olursa, alacakları hisse sayısı da o kadar fazla olur.
Oransal dağıtım, halka arzlarda en yaygın kullanılan dağıtım yöntemidir. Bu yöntemin avantajları şunlardır:
- Yatırımcılar talep ettikleri kadar hisse senedi alabilme imkanı bulurlar.
- Büyük yatırımcılara daha fazla hisse senedi alma fırsatı verilir.
- Halka arzın adil ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesi sağlanır.
Oransal dağıtımın dezavantajları ise şunlardır:
- Küçük yatırımcılar, büyük yatırımcılara göre daha az hisse senedi alabilme riskiyle karşı karşıya kalırlar.
- Talep edilen hisse sayısı halka arz edilen hisse sayısından fazla olursa, talepleri karşılanamayan yatırımcılar olacaktır.
İkramiye çekilişlerinde oransal dağıtım
İkramiye çekilişlerinde, ikramiyeyi kazanma şansı, çekilişe katılanların bilet sayısına göre orantılıdır. Örneğin, bir çekilişe 100 kişi katılıyorsa ve 10 ikramiye varsa, her bir biletin ikramiye kazanma şansı %1’dir.
Kamu hizmetlerinde oransal dağıtım
Kamu hizmetlerinde, hizmet talebinin karşılanabilmesi için, talep edenlerin talep miktarına göre orantılı olarak hizmet dağıtımı yapılır. Örneğin, bir okulda, öğrenci sayısına göre sınıf sayısı belirlenir.
Oransal dağıtımın diğer kullanım alanları
Oransal dağıtım, aşağıdaki gibi diğer alanlarda da kullanılmaktadır:
- Kamulaştırma
- Vergilendirme
- Abonelik hizmetleri
- Satış kampanyaları
Oransal dağıtımın hesaplanışı
Oransal dağıtımda, her yatırımcının alacağı hisse sayısı, aşağıdaki formül ile hesaplanır:
Yatırımcının alacağı hisse sayısı = (Yatırımcının talep miktarı / Halka arz edilen hisse sayısı) * 100
Örneğin, bir halka arzında halka arz edilen hisse sayısı 10 milyon ise ve bir yatırımcı 100 bin hisse senedi talep etmişse, bu yatırımcının alacağı hisse sayısı aşağıdaki gibi hesaplanır:
(100 bin / 10 milyon) * 100 = 1%Bu durumda, yatırımcı 10 milyon hissenin %1’i olan 100 bin hisse senedi alacaktır.
Oransal dağıtımın avantajları ve dezavantajları
Oransal dağıtımın avantajları şunlardır:
- Yatırımcıların talep ettikleri kadar hisse senedi alabilme imkanı bulurlar.
- Büyük yatırımcılara daha fazla hisse senedi alma fırsatı verilir.
- Halka arzın adil ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesi sağlanır.
Oransal dağıtımın dezavantajları ise şunlardır:
- Küçük yatırımcılar, büyük yatırımcılara göre daha az hisse senedi alabilme riskiyle karşı karşıya kalırlar.
- Talep edilen hisse sayısı halka arz edilen hisse sayısından fazla olursa, talepleri karşılanamayan yatırımcılar olacaktır.
Oransal dağıtımın alternatifleri
Oransal dağıtımın alternatifleri şunlardır:
- Eşit dağıtım: Bu yöntemde, her yatırımcı aynı sayıda hisse senedi alır.
- Sabit fiyat ile talep toplama: Bu yöntemde, yatırımcılar istedikleri kadar hisse senedi talep edebilirler. Ancak, her hisse senedi için sabit bir fiyat uygulanır.
Oransal dağıtımın hangi yöntemin daha uygun olduğu, halka arz edilen şirketin büyüklüğüne, talep miktarına ve diğer faktörlere bağlıdır.