Potansiyometre Nedir?
Potansiyometre, direnç değeri değiştirilebilen bir devre elemanıdır. Potansiyometreler, elektrik devrelerinde akımı sınırlamak, gerilimi bölmek, ses seviyesini ayarlamak, aydınlatma seviyesini ayarlamak, sıcaklığı ayarlamak, ve çeşitli sensörler olarak kullanmak gibi birçok amaç için kullanılabilir.
Potansiyometrenin Yapısı
Potansiyometreler, genellikle üç uçlu bir yapıya sahiptir. Bu uçlardan biri, potansiyometrenin bir ucudur ve sabit uç olarak adlandırılır. Diğer iki uç, potansiyometrenin diğer ucunu ve bir sürgüyü birbirine bağlar. Sürgü, potansiyometrenin direncinin ayarlanmasını sağlayan hareketli bir parçadır.
Potansiyometrelerin iç yapısı, iki adet iletken tel ve bir sabit dirençten oluşur. İleçken teller, potansiyometrenin sabit uçlarına bağlanır. Sabit direnç, potansiyometrenin toplam direncini belirler. Sürgü, iletken teller arasında hareket ederek, potansiyometrenin direncini değiştirir.
Potansiyometrenin Çalışması
Potansiyometre, direnç değeri değiştirilerek çalışır. Sürgü, iletken teller arasında hareket ettikçe, iletken teller arasındaki direnç değişir. Bu da, potansiyometrenin toplam direncini değiştirir.
Potansiyometre, bir devreye seri olarak bağlanır. Devreye uygulanan gerilim, potansiyometrenin toplam direnci tarafından bölünerek, sürgünün konumuna bağlı olarak değişen bir gerilim elde edilir.
Potansiyometrenin Kullanım Alanları
Potansiyometreler, elektrik devrelerinde çok çeşitli amaçlar için kullanılabilir. Bazı yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Akım sınırlama: Potansiyometreler, bir devredeki akımı sınırlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir lambanın parlaklığını ayarlamak için bir potansiyometre kullanılabilir.
- Gerilim bölücü: Potansiyometreler, bir devredeki gerilimi bölmek için kullanılabilir. Örneğin, bir güç kaynağından gelen gerilimi, farklı voltajlarda çalışan iki cihaza sağlamak için bir potansiyometre kullanılabilir.
- Ses seviyesi ayarlama: Potansiyometreler, ses seviyesi ayarlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir radyonun ses seviyesini ayarlamak için bir potansiyometre kullanılabilir.
- Aydınlatma seviyesi ayarlama: Potansiyometreler, aydınlatma seviyesini ayarlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir lambanın aydınlatma seviyesini ayarlamak için bir potansiyometre kullanılabilir.
- Sıcaklık ayarlama: Potansiyometreler, sıcaklığı ayarlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir ısıtıcının sıcaklığını ayarlamak için bir potansiyometre kullanılabilir.
- Sensörler: Potansiyometreler, sensör olarak kullanılabilir. Örneğin, bir potansiyometre, bir cismin konumunu algılamak için kullanılabilir.
Potansiyometre Türleri
Potansiyometreler, yapılarına ve kullanım alanlarına göre farklı türlere ayrılır. Bazı yaygın potansiyometre türleri şunlardır:
- Döner potansiyometre: En yaygın kullanılan potansiyometre türüdür. Döner bir sürgüsü vardır ve genellikle bir kol veya düğme ile döndürülür.
- Doğrusal potansiyometre: Sürgüsü düz bir çizgi boyunca hareket eden potansiyometredir.
- Kontak potansiyometre: Sürgüsü, iletken bir yüzey üzerinde hareket eden potansiyometredir.
- Kontaksız potansiyometre: Sürgüsü, iletken bir yüzey üzerinde hareket etmeyen potansiyometredir.
Potansiyometre Seçimi
Potansiyometre seçerken, aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurmak gerekir:
- Direnç değeri: Potansiyometrenin direnç değeri, devredeki kullanım amacına göre belirlenir.
- Çalışma gerilimi: Potansiyometrenin çalışma gerilimi, devredeki uygulanan gerilimden daha yüksek olmalıdır.
- Maksimum akım: Potansiyometrenin maksimum akımı, devredeki akım değerinden daha yüksek olmalıdır.
- Boyut ve şekil: Potansiyometrenin boyutu ve şekli, montaj yeri ve kullanım amacına göre belirlenir.
Potansiyometrenin Bağlanması
Potansiyometreler, bir devreye seri olarak bağlanır. Potansi