Psödoefedrin Nedir?
Psödoefedrin, feniletilamin ve amfetamin kimyasal sınıflarından sempatomimetik bir ilaçtır. Etkileri, efedrin’e benzer, ancak daha az güçlüdür. Psödoefedrin, burun ve sinüslerde oluşan dolgunluğu gidermek için kullanılan dekonjestan bir ilaçtır. Ayrıca, bronkodilatatör, antipiretik ve uyarıcı etkileri de vardır.
Psödoefedrin’in Tarihçesi
Psödoefedrin, ilk olarak 1889 yılında Almanya’da, Ephedra Distachya bitkisinden izole edilerek keşfedildi. İlk olarak soğuk algınlığı ve grip gibi üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılmaya başlandı. Daha sonra, bronşit ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının tedavisinde de kullanılmaya başlandı.
Psödoefedrin’in Farmakolojisi
Psödoefedrin, sempatik sinir sisteminin alfa- ve beta-adrenerjik reseptörlerini uyarır. Bu reseptörlerin uyarılmasıyla, burun ve sinüslerde bulunan damarların daralması sağlanır. Bu da, burun tıkanıklığının giderilmesine yardımcı olur. Ayrıca, bronşlarda bulunan damarların daralması sağlanarak, bronşların genişlemesi ve hava akışının kolaylaşması sağlanır.
Psödoefedrin, ayrıca, merkezi sinir sistemini de uyarır. Bu uyarılma, uyanıklığı, dikkati ve konsantrasyonu artırmaya yardımcı olur. Ayrıca, kalp atış hızını, kan basıncını ve solunum hızını artırabilir.
Psödoefedrin’in Kullanım Alanları
Psödoefedrin, aşağıdakiler için kullanılır:
- Burun ve sinüslerde oluşan dolgunluğun giderilmesi (dekonjestan)
- Bronşit ve astım gibi solunum yolu hastalıklarının tedavisi
- Uykusuzluğun tedavisi
- Kilo vermeye yardımcı olması
Psödoefedrin’in Yan Etkileri
Psödoefedrin’in yaygın yan etkileri şunlardır:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Uykusuzluk
- Sinirlilik
- Ajitasyon
- Hızlı kalp atışı
- Yüksek tansiyon
- Mide bulantısı
- Kusma
Psödoefedrin’in nadir görülen yan etkileri şunlardır:
- Kalp çarpıntısı
- Aritmi
- İnme
- Psikoz
- Santral sinir sistemi hasarı
- Böbrek yetmezliği
Psödoefedrin’in Kullanımı ve Dozajı
Psödoefedrin, tablet, şurup, burun spreyi veya damla formunda kullanılabilir. Dozaj, kişinin yaşına, kilosuna ve sağlık durumuna göre değişir.
Tablet veya şurup formundaki psödoefedrin, genellikle günde 3-4 kez alınır. Burun spreyi veya damla formundaki psödoefedrin, genellikle günde 3-4 kez kullanılır.
Psödoefedrin, 12 yaşından küçük çocuklarda kullanılmamalıdır. Ayrıca, hamile veya emziren kadınlarda da dikkatli kullanılmalıdır.
Psödoefedrin’in Alkolle Etkileşimi
Psödoefedrin, alkolle birlikte alındığında, merkezi sinir sistemi üzerindeki etkileri artabilir. Bu durum, baş dönmesi, uykusuzluk, ajitasyon ve hatta halüsinasyonlara neden olabilir.
Psödoefedrin’in Diğer İlaçlarla Etkileşimi
Psödoefedrin, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu ilaçlar arasında şunlar bulunur:
- Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI)
- Beta-blokerler
- Diüretikler
- Antihipertansif ilaçlar
- Antidepresanlar
- Antipsikotikler
Psödoefedrin ile bu ilaçlardan herhangi birini kullanıyorsanız, doktorunuza danışmanız önerilir.
Psödoefedrin’in Uyuşturucu Olarak Kullanımı
Psödoefedrin, methamfetamin üretiminde de kullanılır. Methamfetamin, güçlü bir uyarıcı maddedir. Psödoefedrin, methamfetamin üretiminde kullanıldığı için, bazı ülkelerde reçeteli bir ilaçtır.
Psödoefedrin’in Saklanması
Psödoefedrin, oda sıcaklığında, kuru