4A Sigortası Nedir?
4A sigortası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalı kişileri kapsayan bir sosyal güvenlik türüdür. Eskiden “SSK” olarak bilinen bu sigorta, günümüzde “4A” olarak adlandırılmaktadır.
4A sigortası kapsamında olan kişiler, işveren tarafından ödenen primler karşılığında, emeklilik, malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalığı, sağlık ve işsizlik gibi sosyal güvenlik haklarından yararlanırlar.
4A Sigortası Kimleri Kapsar?
4A sigortası, bir işverene bağlı olarak çalışan tüm sigortalı kişileri kapsar. Bu kapsamda yer alan kişiler şunlardır:
- Özel sektörde çalışan işçiler
- Kamu işçileri
- Tarım işçileri
- Ev hizmetlerinde çalışanlar
- Serbest meslek sahipleri
- Çiftçiler
4A Sigortası Primleri
4A sigortası primleri, işveren ve sigortalı tarafından ortaklaşa ödenir. İşveren, sigortalı kişinin brüt maaşı üzerinden hesaplanan prim tutarının %23’ünü, sigortalı ise %9’unu öder.
4A sigortası primleri, her ay sigortalı kişinin maaşından kesilir ve SGK’ya ödenir.
4A Sigortası Hak ve Avantajları
4A sigortası kapsamında olan kişiler, aşağıdaki hak ve avantajlardan yararlanırlar:
- Emekli maaşı: 4A sigortası kapsamında çalışan kişiler, sigortalılık sürelerine göre emekli maaşı alırlar.
- Malullük aylığı: İş kazası, meslek hastalığı veya hastalık gibi nedenlerle çalışma gücünü kaybeden 4A sigortalıları, malullük aylığı alırlar.
- Yaşlılık aylığı: Sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısına göre yaşlılık aylığı alırlar.
- Ölüm aylığı: Sigortalı kişinin ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanır.
- İş kazası ve meslek hastalığı tazminatı: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle sakatlanan veya ölen 4A sigortalılarının hak sahiplerine, işveren tarafından iş kazası ve meslek hastalığı tazminatı ödenir.
- Sağlık hizmeti: 4A sigortalıları, SGK’nın anlaşmalı olduğu sağlık kuruluşlarında ücretsiz sağlık hizmeti alırlar.
- İşsizlik maaşı: İşsizlik sigortası primi ödeyen 4A sigortalılarının, işsiz kaldıkları dönemde işsizlik maaşı almaları mümkündür.
4A Sigortası Hizmet Dökümü
4A sigortası kapsamındaki kişilerin, sigortalılık sürelerini ve prim ödemelerini gösteren belgeye “hizmet dökümü” adı verilir. Hizmet dökümü, SGK’dan veya e-Devlet üzerinden temin edilebilir.
Hizmet dökümü, sigortalılık süresini hesaplamak, emeklilik için gerekli olan prim ödeme gün sayısını belirlemek, işsizlik maaşı başvurusunda bulunmak gibi durumlarda gereklidir.
4A Sigortası ile 4B ve 4C Sigortası Arasındaki Farklar
4A, 4B ve 4C sigortaları, Türkiye’de uygulanan üç farklı sosyal güvenlik türüdür. Bu sigortalar arasındaki temel farklar şunlardır:
- Sigortalılığı sağlayan: 4A sigortasında sigortalılığı sağlayan işverendir. 4B sigortasında sigortalılığı sağlayan kişi kendisidir. 4C sigortasında ise sigortalılığı sağlayan kamu kurumlarıdır.
- Prim ödeme şekli: 4A sigortasında primler, işveren ve sigortalı tarafından ortaklaşa ödenir. 4B sigortasında primler, sigortalı tarafından tek başına ödenir. 4C sigortasında ise primler, kamu kurumları tarafından ödenir.
- Kapsamı: 4A sigortası, bir işverene bağlı olarak çalışan tüm sigortalı kişileri kapsar. 4B sigortası, kendi adına ve hesabına çalışan esnaf, sanatkâr, serbest meslek sahipleri ve çiftçileri kapsar. 4C sigortası, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurları ve sözleşmeli personeli kapsar.
Sonuç
4A sigortası, Türkiye’de en yaygın sosyal güvenlik türüdür. Bu sigorta kapsamında olan kişiler, emeklilik, malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalığı, sağlık ve işsizlik gibi