MTX Nedir?
Metotreksat (MTX), bir folik asit analogu olan bir ilaçtır. Folik asit, hücrelerin büyümesi ve bölünmesi için gerekli olan bir vitamindir. MTX, folik asidin DNA sentezini engeller ve bu da hücrelerin büyümesini ve bölünmesini durdurur.
MTX, kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde kullanılır.
Kanser Tedavisinde MTX
MTX, kanser tedavisinde kullanılan en eski ve en etkili ilaçlardan biridir. Kanser hücreleri, normal hücrelerden daha hızlı büyür ve bölünür. MTX, bu hızlı büyümeyi ve bölünmeyi durdurarak kanser hücrelerini öldürür.
MTX, aşağıdaki kanser türlerinin tedavisinde kullanılır:
- Lösemi
- Lenfoma
- Meme kanseri
- Kolon kanseri
- Akciğer kanseri
- Yumurtalık kanseri
- Mesane kanseri
MTX, kanser tedavisinde genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır.
Otoimmün Hastalıklarda MTX
Otoimmün hastalıklar, vücudun kendi hücrelerine saldırdığı hastalıklardır. MTX, bağışıklık sistemini baskılayarak otoimmün hastalıkların semptomlarını azaltır.
MTX, aşağıdaki otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılır:
- Romatoid artrit
- Psöriatik artrit
- Ankilozan spondilit
- Crohn hastalığı
- Ülseratif kolit
- Lupus
- Sjögren sendromu
MTX, otoimmün hastalıkların tedavisinde genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır.
Ektopik Gebelik Tedavisinde MTX
Ektopik gebelik, döllenen yumurtanın fallop tüpüne yerleşmesidir. MTX, fallop tüpündeki embriyoyu öldürerek ektopik gebeliği sonlandırır.
MTX, ektopik gebelik tedavisinde genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır.
Tıbbi Düşüklerde MTX
Tıbbi düşük, rahim içinde ölen bir fetüsün alınması için kullanılan bir prosedürdür. MTX, rahim içinde bulunan fetüsün ölmesine ve rahim kaslarının kasılmasına neden olarak tıbbi düşükte kullanılır.
MTX, tıbbi düşükte genellikle diğer ilaçlarla birlikte kullanılır.
MTX’in Yan Etkileri
MTX, yaygın olarak kullanılan bir ilaç olmasına rağmen, bazı yan etkilere neden olabilir. MTX’in en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Bulantı
- Kusma
- İshal
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Döküntü
- Karaciğer hasarı
- Böbrek hasarı
- Kemik iliği baskılanması
- Alerjik reaksiyon
MTX’in ciddi yan etkileri şunlardır:
- Karaciğer yetmezliği
- Böbrek yetmezliği
- Kemik iliği yetmezliği
- Alerjik reaksiyon
- Ölüme neden olabilecek diğer yan etkiler
MTX kullanırken bu yan etkilerden herhangi birini fark ederseniz, hemen doktorunuza bildirin.
MTX’in Kullanımı
MTX, genellikle ağızdan alınan tabletler veya kapsüller şeklinde kullanılır. MTX, bazen enjeksiyon şeklinde de uygulanabilir.
MTX’in dozu, tedavi edilen hastalığa ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.
MTX, genellikle haftada bir kez kullanılır.
MTX kullanırken, folik asit takviyesi alınması önemlidir. Folik asit, MTX’in yan etkilerini azaltmaya yardımcı olur.
MTX’in Güvenliği
MTX, yaygın olarak kullanılan ve etkili bir ilaçtır. Ancak, MTX’in bazı ciddi yan etkileri olabilir. Bu nedenle, MTX kullanmadan önce doktorunuzla riskleri ve faydaları tartışın.
MTX ve Hamilelik
MTX, hamile kadınlarda kontrendikedir. MTX, hamile kadınlarda fetüse zarar verebilir.
MTX kullanırken hamile kalmayı planlıyorsanız, doktorunuzla konuşun.
MTX ve Emzirme
MTX, anne sütüne geçebilir. MTX kullanan anneler, bebeklerini emzirmemeli veya emzirmeyi bırakmalıdır.
MTX ve Araç ve Makine Kullanımı
MTX, baş dönmesi, halsizlik ve görme bozuklukları gibi yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler araç ve makine kullanma yeteneğini etkileyebilir. MTX kullanırken araç ve makine kullanırken dikkatli