Ventil Nedir?
Ventil, akışkan içeren tesisatlarda koşula bağlı olarak açılıp kapanan bir çıkış öğesidir. Genellikle akışkan basıncının önem arz ettiği sistemlerde basıncın yükselmesi halinde sistemden dışarıya akışkan tahliye ederek basıncı düşüren ya da acil bir durumda akışkan iletişimini kesen emniyet araçlarıdır.
Ventiller, yapılarına ve çalışma prensiplerine göre farklı tiplerde sınıflandırılabilirler. En yaygın kullanılan ventil tipleri şunlardır:
- Emniyet ventilleri: Akışkan basıncının, herhangi bir nedenle, belirlenen dizayn basıncının veya izin verilen maksimum çalışma basıncının üzerine çıkmasını engelleyen güvenlik armatürleridir. Emniyet ventilleri, akışkanın cinsine, basıncına ve akışını kontrol etmek için gereken miktara göre farklı tasarımlarda üretilirler.
[Image of Emniyet ventili] - Pilotlu emniyet ventilleri: Emniyet ventilinin açılmasını sağlayan bir pilot ventilin bulunduğu sistemlerdir. Pilot ventil, akışkanın basıncını veya sıcaklığını kontrol ederek emniyet ventilinin açılmasını sağlar. Pilotlu emniyet ventilleri, daha hassas kontrol gerektiren sistemlerde kullanılır.
[Image of Pilotlu emniyet ventili] - Basınç düşürücü ventiller: Akışkanın basıncını düşürmek için kullanılan ventillerdir. Basınç düşürücü ventiller, akışkanın basıncını, sistemin çalışma basıncı ile uyumlu olacak şekilde düşürerek akışkanın sistemde güvenli bir şekilde dolaşmasını sağlar.
[Image of Basınç düşürücü ventil] - Fark basınç ventilleri: İki farklı basınç arasındaki farkı kontrol etmek için kullanılan ventillerdir. Fark basınç ventilleri, yüksek basınçlı bir ortamdan düşük basınçlı bir ortama akışkan akışını kontrol etmek için kullanılır.
[Image of Fark basınç ventili] - Yön kontrol ventilleri: Akışkanın yönünü kontrol etmek için kullanılan ventillerdir. Yön kontrol ventilleri, akışkanın bir yönden diğerine akışını sağlar.
[Image of Yön kontrol ventili] - Vana: Akışkanın akışını tamamen kesmek için kullanılan ventillerdir. Vanalar, akışkanın akışını durdurarak akışkanın sistemde birikmesini veya sistemin çalışmasını engellemesini sağlar.
[Image of Vana]
Ventillerin Çalışma Prensibi
Ventillerin çalışma prensibi, akışkan basıncının etkisiyle oluşan kuvvete dayanır. Akışkan basıncı, ventilin içindeki bir piston veya diski hareket ettirerek ventili açar veya kapatır.
Emniyet ventillerinde, akışkan basıncı, ventilin içindeki bir yaylı pistonu hareket ettirerek ventili açar. Akışkan basıncı azaldığında, yaylı piston tekrar eski konumuna dönerek ventili kapatır.
Pilotlu emniyet ventillerinde, akışkan basıncı, ventilin içindeki bir pilot ventili açar. Pilot ventil, emniyet ventilinin içindeki bir pistonu hareket ettirerek emniyet ventilini açar.
Basınç düşürücü ventillerde, akışkan basıncı, ventilin içindeki bir diski hareket ettirerek ventili açar. Akışkan basıncı, diskin altındaki alanı genişleterek diski hareket ettirir. Diskin hareket etmesi, akışkanın bir kısmını sistemden dışarıya tahliye eder.
Fark basınç ventillerinde, yüksek basınçlı ortamdaki akışkan basıncı, ventilin içindeki bir diski hareket ettirerek ventili açar. Diskin hareket etmesi, yüksek basınçlı ortamdan düşük basınçlı ortama akışkan akışını sağlar.
Yön kontrol ventillerinde, akışkan basıncı, ventilin içindeki bir diski hareket ettirerek ventili açar. Diskin hareket etmesi, akışkanın bir yönden diğerine akışını sağlar.
Vanalarda, akışkan basıncı, ventilin içindeki bir pistonu hareket ettirerek ventili açar veya kapatır. Pistonun hareketi, akışkanın akışını tamamen keser.
Ventillerin Kullanım Alanları
Ventiller, çok çeşitli endüstriyel ve ticari uygulamalarda kullanılır. En yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Buhar kazanları: Buhar kazanlarında, aşırı basıncı önlemek için emniyet ventilleri kullanılır.
- Basınç tankları: Basınç tanklarında, aşırı basıncı önlemek için emniyet ventilleri veya basınç düşürücü ventiller kullanılır.
- Katı yakıtlı kazanlar: Katı yakıtlı kazanlarda, aşırı basıncı önlemek için e