ÇED Nedir?
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), gerçekleştirilmesi planlanan bir projenin veya faaliyetin, çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin sistematik bir şekilde belirlenmesi, değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması için yapılan çalışmalar bütünüdür. ÇED süreci, projenin çevresel etkilerini önceden belirlemek ve bu etkileri en aza indirecek önlemleri almak için tasarlanmıştır.
ÇED Süreci
ÇED süreci, aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Proje tanıtım dosyası hazırlanması: Proje sahibi, projenin konusunu, kapsamını, yerini, süresini, tahmini maliyetini ve çevresel etkilerini içeren bir proje tanıtım dosyası hazırlar.
- ÇED ön incelemesi: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü (Çevre İl Müdürlüğü), proje tanıtım dosyasını inceleyerek, projenin ÇED Yönetmeliği’nde yer alan kriterlere uygun olup olmadığını değerlendirir.
- ÇED olumlu kararı verilmesi: ÇED ön incelemesi olumlu sonuçlanırsa, Çevre İl Müdürlüğü projeye ÇED olumlu kararı verir. ÇED olumlu kararı, projenin çevresel etkilerinin kabul edilebilir olduğunu gösterir.
- ÇED raporu hazırlanması: Proje sahibi, ÇED olumlu kararının alınmasından sonra, projenin çevresel etkilerini ayrıntılı olarak inceleyen bir ÇED raporu hazırlar. ÇED raporu, projenin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerini, bu etkilerin azaltılması için alınacak önlemleri ve projenin uygulanmasından sonra çevresel izleme ve denetim planını içerir.
- Halkın katılımı toplantısı yapılması: ÇED raporu hazırlandıktan sonra, Çevre İl Müdürlüğü projenin çevresel etkilerini azaltmak için halk katılımı toplantısı düzenler. Bu toplantıda, projenin çevresel etkileri hakkında halkı bilgilendirmek ve görüşlerini almak için fırsat sağlanır.
- ÇED raporunun incelenmesi: Çevre İl Müdürlüğü, ÇED raporunu inceleyerek, projenin çevresel etkilerinin kabul edilebilir olup olmadığını değerlendirir.
- ÇED olumlu kararının onaylanması: ÇED raporu olumlu sonuçlanırsa, Çevre İl Müdürlüğü projeye ÇED olumlu kararı verir. Bu karar, projenin çevresel etkilerinin kabul edilebilir olduğunu ve projenin uygulanmasına izin verildiğini gösterir.
ÇED’in Amaçları
ÇED’in temel amaçları şunlardır:
- Çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması
- Çevre kirliliğinin önlenmesi
- Çevreye duyarlı proje ve faaliyetlerin geliştirilmesi
- Halkın çevresel konularda bilgilendirilmesi ve katılımının sağlanması
ÇED’in Faydaları
ÇED, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliği için önemli faydalar sağlar. ÇED süreci, projenin çevresel etkilerini önceden belirlemeyi ve bu etkileri en aza indirecek önlemleri almayı sağlar. Bu sayede, çevre kirliliği önlenir ve çevrenin bozulması en aza indirilir.
ÇED, halkın çevresel konularda bilgilendirilmesi ve katılımını da sağlar. ÇED süreci, halkın projenin çevresel etkileri hakkında bilgi edinmesi ve görüşlerini ifade etmesi için fırsatlar sunar. Bu sayede, halkın çevre sorunlarına karşı farkındalığı artar ve çevresel korumaya yönelik katılımı sağlanır.
ÇED’in Kapsamı
ÇED Yönetmeliği’ne göre, aşağıdaki projeler ve faaliyetler ÇED’e tabidir:
- Taş ocağı, kum ocağı, kil ocağı gibi madencilik faaliyetleri
- Çimento, çimento klinkeri, çimento hammaddesi, seramik, cam, kağıt, metal, plastik, petrokimya, demir-çelik, çimento, çimento klinkeri, çimento hammaddesi, seramik, cam, kağıt, metal, plastik, petrokimya, demir-çelik, enerji üretim ve dağıtım tesisleri
- Havaalanı, liman, demiryolu, karayolu, otoyol, tünel, köprü gibi ulaşım projeleri
- Sanayi tesisleri, organize sanayi bölgeleri, endüstriyel parklar
- Tarımsal arazilerin amacının değiştirilmesi, ormanların tahrip edilmesi, tarım ve hayvancılığın olumsuz etkileneceği projeler
- Yerleşim alanlarının genişletilmesi, yeni yerleşim alanlarının kurulması
ÇED’in Geleceği
ÇED, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliği için önemli bir araçtır. ÇED süreci, projenin çevresel etkilerini önceden belirlemeyi ve bu etkileri en aza indirecek önlemleri almayı sağlar. Bu sayede, çevre kirliliği önlenir ve çevrenin bozulması en aza indir