Afferent Nedir?
Afferent, Latince “afferre” fiilinden türemiş bir kelimedir. “Getirmek, taşımak” anlamına gelen bu fiil, sinir sisteminde duyu organlarından merkezi sinir sistemine doğru bilgi taşıyan sinirleri tanımlamak için kullanılır.
Afferent sinirler, çevremizdeki dünyayı algılamamızı ve çevreye uyum sağlamamızı sağlar. Örneğin, dokunma, görme, işitme, tatma ve koku alma duyularımız afferent sinirler aracılığıyla beyne ulaşır. Bu sinirler sayesinde çevremizdeki nesnelerin sıcaklığını, şeklini, boyutunu, rengini, kokusunu ve sesini algılayabiliriz.
Afferent sinirler, iç organlarımızdan da bilgi taşır. Örneğin, kalp atış hızımız, kan basıncımız, vücut sıcaklığımız ve kan şekerimiz gibi bilgiler afferent sinirler aracılığıyla beyne ulaşır. Bu bilgiler sayesinde vücudumuzun iç dengesini korumasını sağlarız.
Afferent Sinirlerin Yapısı
Afferent sinirler, iki nörondan oluşur: duyu nöronu ve ara nöron. Duyu nöronu, duyu organında bulunan reseptörlerden bilgi alır ve bu bilgiyi ara nörona iletir. Ara nöron ise bu bilgiyi beyine iletir.
Duyu nöronlarının hücre gövdeleri, duyu organlarında veya yakınında bulunur. Aksonları ise uzun ve incedir. Aksonlar, duyu organlarından beyin sapına veya omuriliğe kadar uzanır.
Ara nöronların hücre gövdeleri, beyin sapında veya omurilikte bulunur. Aksonları ise kısadır ve beyne doğru uzanır.
Afferent Sinirlerin Çeşitleri
Afferent sinirler, taşıdıkları bilgiye göre üçe ayrılır:
- Somatik afferent sinirler: Vücudun dış yüzeyinden, iskelet kaslarından ve eklemlerinden bilgi taşıyan sinirlerdir.
- Visseral afferent sinirler: İç organlardan bilgi taşıyan sinirlerdir.
- Özel afferent sinirler: Görme, işitme, denge ve tat alma duyularından bilgi taşıyan sinirlerdir.
Somatik Afferent Sinirler
Somatik afferent sinirler, vücudumuzun dış yüzeyinden, iskelet kaslarından ve eklemlerinden bilgi taşır. Bu bilgiler sayesinde çevremizdeki nesneleri algılayabilir, vücudumuzun pozisyonunu belirleyebilir ve hareketlerimizi kontrol edebiliriz.
Somatik afferent sinirler, iki gruba ayrılır:
- Genel somatik afferent sinirler: Deri, kas, eklem ve bağ dokusundan bilgi taşıyan sinirlerdir.
- Özel somatik afferent sinirler: Görme, işitme ve denge duyularından bilgi taşıyan sinirlerdir.
Genel Somatik Afferent Sinirler
Genel somatik afferent sinirler, deri, kas, eklem ve bağ dokusundan bilgi taşır. Bu bilgiler sayesinde çevremizdeki nesnelerin sıcaklığını, şeklini, boyutunu, rengini, dokusunu ve hareketini algılayabiliriz. Ayrıca, vücudumuzun pozisyonunu belirleyebilir ve hareketlerimizi kontrol edebiliriz.
Genel somatik afferent sinirler, üç gruba ayrılır:
- Mekanik afferent sinirler: Basınç, dokunma, ağrı ve sıcaklık gibi mekanik uyarıları algılayan sinirlerdir.
- Kimyasal afferent sinirler: Tat alma ve ağrı gibi kimyasal uyarıları algılayan sinirlerdir.
- Proprioseptif afferent sinirler: Vücudumuzun pozisyonunu belirleyen sinirlerdir.
Özel Somatik Afferent Sinirler
Özel somatik afferent sinirler, görme, işitme ve denge duyularından bilgi taşıyan sinirlerdir. Bu bilgiler sayesinde çevremizdeki dünyayı görme, duyma ve dengemizi sağlamamızı sağlar.
Visseral Afferent Sinirler
Visseral afferent sinirler, iç organlardan bilgi taşır. Bu bilgiler sayesinde iç organlarımızın durumunu algılayabilir ve gerekli önlemleri alabiliriz.
Visseral afferent sinirler, dört gruba ayrılır:
- Ağrı afferent sinirleri: İç organlardan gelen ağrı uyarılarını algılayan sinirlerdir.
- Duyusal afferent sinirleri: İç organların durumunu algılayan sinirlerdir.
- Endokrin afferent sinirler: Endokrin bezlerden gelen uyarıları algılayan sinirlerdir.
- Vagal afferent sinirler: Sindirim sistemi ve kalp-damar sisteminden gelen uyarıları