Alerji Nedir?
Alerji, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere karşı aşırı tepki göstermesidir. Bu maddelere alerjen adı verilir. Alerjenler, havada, yiyeceklerde, hayvanlarda veya diğer maddelerde bulunabilir.
Alerji, dünyanın en yaygın sağlık sorunlarından biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %30’u alerjiye sahiptir. Alerji, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak çocuklarda ve gençlerde daha yaygındır.
Alerji Nasıl Oluşur?
Alerji, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla bir maddeyi tehlikeli olarak algılamasıyla başlar. Bağışıklık sistemi, bu maddeye karşı antikorlar üretir. Antikorlar, alerjenle karşılaşıldığında serbest bırakılarak alerjik reaksiyona neden olur.
Alerjik reaksiyon, kişinin alerjenle karşılaşmasından birkaç dakika ila birkaç saat sonra başlayabilir. Alerjik reaksiyonun belirtileri, alerjenin türüne ve kişinin alerjisinin şiddetine göre değişebilir.
Alerji Belirtileri
Alerji belirtileri, vücudun hangi kısmının alerjenle temas ettiğine göre değişebilir. Alerjenlerin solunum yoluyla alınması durumunda, burun tıkanıklığı, hapşırma, burun akıntısı, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtiler görülebilir. Alerjenlerin yiyeceklerle alınması durumunda, ağızda kaşıntı, dil ve boğazda şişme, bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı gibi belirtiler görülebilir. Alerjenlerin deri ile teması durumunda, kızarıklık, kaşıntı, şişlik ve döküntü gibi belirtiler görülebilir.
Alerjik reaksiyonlar hafif veya şiddetli olabilir. Şiddetli alerjik reaksiyonlara anafilaksi adı verilir. Anafilaksi, yaşamı tehdit eden bir durumdur. Anafilaksi belirtileri arasında, yüzde, dilde ve boğazda şişme, nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı ve bilinç kaybı yer alır.
Alerji Tanı Yöntemleri
Alerji tanısı için, hastanın belirtileri ve öyküsü dikkatlice değerlendirilir. Ayrıca, alerji testi yapılarak kişinin hangi alerjenlere karşı alerjisi olduğu tespit edilebilir.
Alerji testleri, kan testi, deri testi veya prick testi olarak yapılabilir. Kan testinde, kandaki alerjenlere karşı antikor seviyesi ölçülür. Deri testinde, alerjenler, hastanın koluna veya sırtına küçük bir miktarda enjekte edilir. Prick testinde ise alerjenler, hastanın kolunun cildine küçük bir çizik atılarak uygulanır.
Alerji Tedavisi
Alerji tedavisinin amacı, alerjik reaksiyonları önlemek veya hafifletmektir. Alerji tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Alerjenden kaçınmak: Alerjik reaksiyona neden olan alerjenden kaçınmak, alerji tedavisinin en etkili yoludur. Örneğin, polen alerjisi olan bir kişi, polen mevsiminde açık havada vakit geçirmekten kaçınabilir.
- İlaç tedavisi: Alerjenden kaçınmak mümkün değilse, ilaç tedavisi kullanılabilir. Alerji tedavisinde kullanılan ilaçlar, antihistaminikler, kortikosteroidler ve kromolinlerdir.
- Alerji aşısı: Alerji aşısı, bağışıklık sistemini alerjenlere karşı eğitmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Alerji aşısı, genellikle 1-3 yıl boyunca uygulanır.
Alerjiyi Önlemek
Alerjiyi tamamen önlemek mümkün değildir, ancak alerji riskini azaltmak için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemler şunlardır:
- Temiz bir ortamda yaşamak: Ev tozu akarları ve küf gibi alerjenler, temiz olmayan ortamlarda daha fazla bulunur. Bu nedenle, evinizi düzenli olarak temizlemek, alerji riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Alerjenlerden kaçınmak: Alerjinize neden olan alerjenlerden kaçınmak, alerji riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, polen alerjisi olan bir kişi, polen mevsiminde açık havada vakit geçirmekten kaçınabilir.
- Sigarayı bırakmak: Sigara dumanı, alerji riskini artırabilir. Bu nedenle, sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak, alerji riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir