Ankiloz nedir?
Ankiloz, bir eklemin kemikleşerek hareket kabiliyetinin tamamen veya kısmen kaybolması durumudur. Bu durum, eklem çevresindeki dokuların iltihaplanması ve sertleşmesi sonucu gerçekleşir. Ankiloz, tek bir eklemi veya birden fazla eklemi etkileyebilir.
Ankilozun nedenleri
Ankilozun birçok nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- İltihaplı romatizmal hastalıklar: Ankilozan spondilit, psöriatik artrit, gut, romatoid artrit gibi iltihaplı romatizmal hastalıklar, eklemlerde iltihaplanma ve sertleşmeye neden olabilir. Bu durum, zamanla ankiloza yol açabilir.
- Travma: Eklem yaralanmaları, kırıklar, çıkıklar gibi travmalar, eklemlerde hasara ve ankiloza neden olabilir.
- Diğer hastalıklar: Bazı hastalıklar, doğrudan veya dolaylı olarak eklemlerde ankiloza neden olabilir. Bu hastalıklar arasında enfeksiyonlar, tümörler, metabolik hastalıklar (şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi) ve nörolojik hastalıklar (multipl skleroz, felç gibi) yer alır.
- Cerrahi: Bazı cerrahi işlemler, eklemlerde ankiloza neden olabilir. Örneğin, artrit tedavisi için yapılan cerrahi işlemler, eklem çevresindeki dokularda hasara ve sertleşmeye neden olabilir.
Ankilozun belirtileri
Ankiloz, etkilenen eklemde ağrı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlığı gibi belirtilere neden olur. Ağrı genellikle dinlenme halinde veya hareketle artar. Şişlik, eklem çevresindeki dokularda iltihaplanma ve sıvı birikmesi sonucu oluşur. Sertlik, eklemin hareket kabiliyetinin azalmasına neden olur. Hareket kısıtlığı, eklemin tamamen veya kısmen hareket edememesine neden olur.
Ankilozun tanısı
Ankilozun tanısı, hastanın öyküsü, fizik muayene ve görüntüleme yöntemleri ile konulur. Fizik muayenede, etkilenen eklemde ağrı, şişlik, sertlik ve hareket kısıtlığı gibi belirtiler araştırılır. Görüntüleme yöntemleri, eklemdeki hasarı ve sertliği göstermek için kullanılır. Bu yöntemler arasında röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yer alır.
Ankilozun tedavisi
Ankilozun tedavisi, altta yatan nedene göre değişir. İltihaplı romatizmal hastalıklara bağlı ankiloz tedavisinde, iltihaplanmayı azaltmak için kullanılan ilaçlar (antiinflamatuar ilaçlar, steroidler, biyolojik ilaçlar) kullanılır. Travmaya bağlı ankiloz tedavisinde, cerrahi müdahale gerekebilir. Diğer hastalıklara bağlı ankiloz tedavisinde, altta yatan hastalığın tedavisine yönelik tedaviler uygulanır.
Ankilozun önlenmesi
Ankilozun önlenmesi için, eklemleri korumak ve iltihaplanmayı azaltmak önemlidir. Eklemleri korumak için, sağlıklı bir kiloda olmak, düzenli egzersiz yapmak, eklemlere aşırı yük bindirmemek ve travmalardan korunmak gerekir. İltihaplanmayı azaltmak için ise, sağlıklı beslenmek, alkol ve sigaradan uzak durmak, stresi azaltmak ve düzenli egzersiz yapmak gerekir.
Ankilozun prognozu
Ankilozun prognozu, altta yatan nedene ve ankilozun derecesine göre değişir. İltihaplı romatizmal hastalıklara bağlı ankiloz, genellikle yavaş ilerler ve kalıcı olabilir. Travmaya bağlı ankiloz, genellikle daha hızlı ilerler ve cerrahi müdahale ile iyileşebilir. Diğer hastalıklara bağlı ankiloz, altta yatan hastalığın tedavisine yanıt verirse iyileşebilir.
Ankiloz ile yaşamak
Ankiloz, eklem hareket kabiliyetinin kısıtlanmasına neden olduğu için, günlük yaşamda bazı zorluklara yol açabilir. Ankiloz ile yaşamak için, şunlara dikkat etmek gerekir:
- Eklemleri korumak: Eklemleri korumak için, sağlıklı bir kiloda olmak, düzenli egzersiz yapmak, eklemlere aşırı yük bindirmemek ve travmalardan korunmak gerekir.
- Hareket kabiliyetini artırmak: Hareket kabiliyetini artırmak için, fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarına katılmak gerekir.
- Günlük yaşamı kolaylaştırmak: Günlük yaşamı kolaylaştırmak için, yardımcı cihazlar kullanmak ve yaşam alanını düzenlemek gerekir.
Ankiloz, tedavi edilemez bir hastalık olsa da,