Arşiv Nedir?
Arşiv, geçmişte yaşanan olayların, olguların ve kişilerin izlerini taşıyan, bilgi ve belgelerin toplandığı, saklandığı ve korunduğu yerdir. Arşivler, insanlığın hafızasıdır. Geçmişi anlamamıza, günümüzü yorumlamamıza ve geleceğimizi şekillendirmemize yardımcı olurlar.
Arşivlerin Tanımı ve Amaçları
Arşiv kelimesi, Arapça “arş” kelimesinden gelmektedir. Arş, gökyüzü anlamına gelir. Arşivler, gökyüzü gibi geniş bir alanı kapsayan, geçmişi ve geleceği birbirine bağlayan bir yapıya sahiptir.
Arşivler, iki temel amaca hizmet eder:
- Bilgi ve belgenin korunması: Arşivler, bilgi ve belgelerin muhafaza edilmesini ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlar.
- Bilgi ve belgenin erişilebilirliğinin sağlanması: Arşivler, bilgi ve belgelerin kolayca bulunabilmesi ve kullanılabilmesi için gerekli altyapıyı sağlar.
Arşivlerin Çeşitleri
Arşivler, farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma, arşivlerin sahipliği ve kapsamına göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırmaya göre arşivler şu şekilde ayrılabilir:
- Devlet Arşivleri: Devlet arşivleri, kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan belgelerin saklandığı arşivlerdir.
- Özel Arşivler: Özel arşivler, özel kişiler, kuruluşlar ve şirketler tarafından oluşturulan arşivlerdir.
- Kişisel Arşivler: Kişisel arşivler, bireylerin kişisel veya ailevi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan belgelerin saklandığı arşivlerdir.
- Aile Arşivleri: Aile arşivleri, bir ailenin geçmişini ve kültürünü yansıtan belgelerin saklandığı arşivlerdir.
- Kültürel Arşivler: Kültürel arşivler, bir toplumun kültürel değerlerini yansıtan belgelerin saklandığı arşivlerdir.
- Tarihi Arşivler: Tarihi arşivler, geçmişte yaşanan olayların izlerini taşıyan belgelerin saklandığı arşivlerdir.
Arşivlerin İşleyişi
Arşivler, gelişigüzel oluşturulmaz. Belli bir düzene göre oluşturulur ve yönetilir. Arşivlerin işleyişi, arşivlerin sahipliği ve kapsamına göre farklılık gösterebilir. Ancak, genel olarak arşivlerin işleyişi şu aşamalardan oluşur:
- Belgelerin toplanması: Arşivler, belgelerin toplanması ile başlar. Arşivlere alınacak belgeler, arşiv tarafından belirlenir.
- Belgelerin tasnifi: Toplanan belgeler, arşiv tarafından tasnif edilir. Tasnif, belgelerin belirli bir düzene göre sınıflandırılmasıdır.
- Belgelerin korunması: Tasnif edilen belgeler, uygun koşullarda korunur. Koruma, belgelerin fiziksel ve manevi olarak zarar görmesini önlemeyi amaçlar.
- Belgelerin erişilebilirliğinin sağlanması: Korunan belgeler, kullanıcıların erişimine sunulur. Erişilebilirlik, belgelerin kolayca bulunabilmesi ve kullanılabilmesini sağlar.
Arşivlerin Önemi
Arşivler, insanlığın hafızasıdır. Geçmişi anlamamıza, günümüzü yorumlamamıza ve geleceğimizi şekillendirmemize yardımcı olurlar. Arşivler, şu açılardan önemlidir:
- Bilgi ve belgenin korunması: Arşivler, bilgi ve belgenin muhafaza edilmesini ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlar. Bu sayede, geçmişte yaşanan olaylar ve olgular unutulmaz.
- Bilgi ve belgenin erişilebilirliğinin sağlanması: Arşivler, bilgi ve belgenin kolayca bulunabilmesi ve kullanılabilmesi için gerekli altyapıyı sağlar. Bu sayede, bilgi ve belgeler, araştırmacılar, tarihçiler ve diğer kullanıcılar tarafından kullanılabilir.
- Kültürel mirasın korunması: Arşivler, bir toplumun kültürel değerlerini yansıtan belgelerin saklandığı yerlerdir. Bu sayede, kültürel miras korunur ve gelecek nesillere aktarılır.
- Araştırma ve geliştirme faaliyetleri: Arşivler, araştırma ve geliştirme faaliyetleri için önemli bir kaynaktır. Araştırmacılar, arşivlerden elde ettikleri bilgilerle yeni bilgiler üretebilirler.
- Hukuksal süreçler: Arşivler, hukuksal süreçlerde önemli bir rol oynar. Mahkemeler, arşivlerden elde ettikleri bilgilerle karar verebilirler