Aseton Nedir?
Aseton, propanon ya da dimetil keton, (CH3)2CO formüllü organik kimyasal bileşiktir. Keskin, yanıcı, zehirli olmayan renksiz bir sıvıdır. Çözücü olarak çokça kullanılır. Kapalı formülü C₃H₆O olarak gösterilir. Su, etanol ve dietil eterle her oranda karışır.
Asetonun Özellikleri
Aseton, keskin bir kokuya ve tatsız bir tada sahip renksiz bir sıvıdır. Kolayca buharlaşır, yanıcıdır ve suda çözünür. Fizyolojik olarak kanda ve idrarda mevcuttur.
Asetonun temel özellikleri şu şekildedir:
- Kimyasal formül: C₃H₆O
- CAS numarası: 67-64-1
- Molar kütle: 58,08 g/mol
- Yoğunluk: 0,79 g/cm³
- Kaynama noktası: 56 °C
- Erime noktası: -94,8 °C
- Parlama noktası: 13 °C
- Suda çözünürlüğü: 20 °C’de 82 g/100 g
Asetonun Üretimi
Aseton, endüstriyel olarak çeşitli yöntemlerle üretilebilir. En yaygın yöntemler şunlardır:
- Formaldehitin hidrojenasyon reaksiyonu: Formaldehit, hidrojen gazıyla reaksiyona girerek aseton oluşturur.
- Propilenin oksidasyonu: Propilen, havada oksijen ile reaksiyona girerek aseton oluşturur.
- Asetaldehitin dehidrojenasyonu: Asetaldehit, hidrojen gazıyla reaksiyona girerek aseton oluşturur.
Asetonun Kullanım Alanları
Aseton, çok geniş bir kullanım alanına sahip bir kimyasaldır. En yaygın kullanım alanları şunlardır:
- Oje çıkarıcı: Aseton, ojeyi çıkarmak için kullanılan en yaygın çözücüdür.
- Boya inceltici: Aseton, boya ve verniklerin inceltilmesi ve temizlenmesi için kullanılır.
- Çeşitli temizlik ürünlerinde: Aseton, çeşitli temizlik ürünlerinde, örneğin cam temizleyicilerde, leke çıkarıcılarda ve yağ çözücülerde kullanılır.
- Farmasötik ürünlerde: Aseton, bazı ilaçların ve kozmetik ürünlerin üretiminde kullanılır.
- Endüstriyel uygulamalarda: Aseton, çeşitli endüstriyel uygulamalarda, örneğin asetilenin taşınmasında, plastiklerin üretiminde ve sentetik kauçuğun üretiminde kullanılır.
Asetonun Zararları
Aseton, yüksek konsantrasyonlarda solunması halinde solunum yollarını tahriş edebilir. Ayrıca, göz ve ciltle temas halinde tahrişe neden olabilir. Asetonun yutulması halinde mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabilir.
Asetonla çalışırken, aşağıdaki güvenlik önlemlerine dikkat edilmelidir:
- Asetonu, iyi havalandırılan bir alanda kullanın.
- Asetonu solumaktan kaçının.
- Asetonla çalışırken koruyucu gözlük ve eldiven kullanın.
- Asetonu yutmayın.
Asetonun Faydaları
Asetonun bazı faydaları şunlardır:
- Aseton, çeşitli cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır.
- Aseton, çeşitli kozmetik ürünlerinde, örneğin ojelerde ve makyaj temizleyicilerinde kullanılmaktadır.
- Aseton, bazı ilaçların üretiminde kullanılmaktadır.
Sonuç
Aseton, çok yönlü bir kimyasaldır ve çok çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Asetonun güvenli bir şekilde kullanılması için, yukarıda belirtilen güvenlik önlemlerine dikkat etmek önemlidir.