Azîm Nedir?
Lügat Anlamı
“Azîm” kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. “Aze” kökünden türemiştir ve “büyük, ulu, önemli, üstün, güçlü, kuvvetli, çok, bol, çok miktarda” gibi anlamlara gelir.
Türkçe’de Kullanımı
Türkçe’de “azîm” kelimesi hem sıfat hem de isim olarak kullanılır. Sıfat olarak kullanıldığında “büyük, ulu, önemli, üstün, güçlü, kuvvetli, çok, bol, çok miktarda” gibi anlamlara gelir. Örneğin, “azîm bir devlet” (büyük bir devlet), “azîm bir irade” (güçlü bir irade), “azîm bir çaba” (çok çaba), “azîm bir iş” (çok büyük bir iş), “azîm bir servet” (çok büyük bir servet) gibi ifadelerde “azîm” kelimesi sıfat olarak kullanılmıştır.
İsim olarak kullanıldığında ise “ulu kişi, büyük zat, ermiş, veli” gibi anlamlara gelir. Örneğin, “azîmler azîmi” (uluların ulusu), “azîmler azîmi Allah” (yüceler yücesi Allah) gibi ifadelerde “azîm” kelimesi isim olarak kullanılmıştır.
Arapçada Kullanımı
Arapçada “azîm” kelimesi hem sıfat hem de isim olarak kullanılır. Sıfat olarak kullanıldığında “büyük, ulu, önemli, üstün, güçlü, kuvvetli, çok, bol, çok miktarda” gibi anlamlara gelir. Örneğin, “el-azîm” (büyük, yüce), “el-azîmü’l-hak” (yüce ve hak olan), “el-azîmü’l-şefik” (büyük ve şefkatli) gibi ifadelerde “azîm” kelimesi sıfat olarak kullanılmıştır.
İsim olarak kullanıldığında ise “ulu kişi, büyük zat, ermiş, veli” gibi anlamlara gelir. Örneğin, “el-azîm” (ulu, büyük), “er-Rahmânü’l-Azîm” (rahmân ve yüce), “el-Kâdirü’l-Azîm” (kadiri ve yüce) gibi ifadelerde “azîm” kelimesi isim olarak kullanılmıştır.
Edebiyattaki Kullanımı
Edebiyat eserlerinde “azîm” kelimesi sıklıkla kullanılır. Özellikle “azîm bir irade”, “azîm bir çaba”, “azîm bir iş” gibi ifadelerde “azîm” kelimesinin kullanımı yaygındır. Örneğin, Namık Kemal’in “Vatan Yahut Silistre” adlı eserinde “azîm bir irade” kelimesi şu şekilde kullanılmıştır:
“Azîm bir irade, azîm bir himmet, azîm bir vatanseverlik, işte bu üç şey, bu üç kuvvet, bütün milletimizi bir araya topladı.”
Ayrıca, “azîm” kelimesinin “ulu kişi, büyük zat, ermiş, veli” gibi anlamları da edebiyat eserlerinde sıklıkla kullanılır. Örneğin, Yunus Emre’nin “Yaratılanı Yaradan’dan ötürü sev” adlı şiirinde “azîm” kelimesi şu şekilde kullanılmıştır:
“Yaratılanı Yaradan’dan ötürü sev Yoksa âşıksın sana derler gâvur derler”
Dini Anlamı
Dinde “azîm” kelimesi hem Allah’ın isimleri arasında yer alır hem de bazı dini kavramlarda kullanılır.
Allah’ın ismi olarak “azîm”
Allah’ın “azîm” ismi, “büyük, ulu, şerefli, izzetli, üstün, güçlü, kuvvetli, çok, bol, çok miktarda” gibi anlamlara gelir. Allah’ın bu ismi, onun büyüklüğünü, ululuğunu, şerefini, izzetini, üstünlüğünü, gücünü, kuvvetini ve bolluğunu ifade eder.
Dini kavramlarda “azîm”
Dinde “azîm” kelimesi bazı dini kavramlarda da kullanılır. Örneğin, “azîm gün” (kıyametin kopacağı gün), “azîm kitap” (Kur’an-ı Kerim), “azîm nimet” (çok büyük nimet), “azîm şükür” (çok büyük şükür) gibi kavramlarda “azîm” kelimesi kullanılır.
Sonuç
“Azîm” kelimesi Türkçe ve Arapçada hem sıfat hem de isim olarak kullanılan zengin bir anlam yelpazesine sahip bir kelime