Balast Nedir?
Balast, farklı alanlarda farklı anlamlara gelebilecek bir kelimedir. En yaygın kullanımı, demiryolu ulaşımında kullanılan kırmataş tabakasıdır. Bu anlamda balast, raylara dik yönde döşenen traversler tarafından aktarılan yükleri güvenli şekilde zemine ileten, yüzeysel suları ortamdan drene eden bir malzemedir.
Balast, aynı zamanda elektrikte de kullanılan bir terimdir. Elektrikte balast, gaz deşarjlı lambaların (flüoresan, HID vb.) çalışması için ihtiyaç duyulan, uygun gerilimi ve akımı sağlayan cihazdır. Balast, gaz deşarj lambalarına iletilen akımı sınırlar ve bu sayede lambanın yüksek akım çekerek bozulmasını engeller.
Demiryolu Balastının Özellikleri
Demiryolu balastının başlıca özellikleri şunlardır:
- Kırmataş şeklinde olmalıdır.
- Keskin köşeli ve kenarlı olmalıdır.
- Yoğunluğu yüksek olmalıdır.
- Su geçirgenliği iyi olmalıdır.
- Dayanıklıdır olmalıdır.
Demiryolu balastının bu özellikleri, onun aşağıdaki görevlerini yerine getirmesini sağlar:
- Rayların yükünü taşıyarak zemine iletir.
- Rayların düzgün kalmasını sağlar.
- Rayların titreşimlerini azaltır.
- Suyun yol yüzeyinde birikmesini önler.
- Bitki örtüsünün oluşmasını engeller.
Demiryolu Balastının Çeşitleri
Demiryolu balastı, boyutuna göre üçe ayrılır:
- İnce balast: 0-25 mm çapındadır.
- Orta balast: 25-50 mm çapındadır.
- Kalın balast: 50-75 mm çapındadır.
Balastın boyutu, rayların ağırlığına ve taşınacak yüke göre belirlenir.
Demiryolu Balastının Bakımı
Demiryolu balastı, düzenli olarak bakım gerektirir. Balastın sıkıştırılması, aşınmış balastın değiştirilmesi ve otlara karşı bakımı yapılmalıdır.
Elektrik Balastının Özellikleri
Elektrik balastının başlıca özellikleri şunlardır:
- Gerilim ve akım seviyelerini kontrol eder.
- Lambanın ateşlenmesini sağlar.
- Lambanın sabit bir akımda çalışmasını sağlar.
Elektrik balastının bu özellikleri, gaz deşarjlı lambaların düzgün ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlar.
Elektrik Balastının Çeşitleri
Elektrik balastı, çalışma prensibine göre iki ana gruba ayrılır:
- Endüktif balast: Bu tip balast, bir indüktör kullanarak lambanın çalışmasını sağlar.
- Elektronik balast: Bu tip balast, bir elektronik devre kullanarak lambanın çalışmasını sağlar.
Endüktif balastlar, daha basit ve ucuzdur. Ancak, elektronik balastlara göre daha az verimlidir. Elektronik balastlar, daha verimlidir ve daha geniş bir lamba yelpazesini destekler.
Elektrik Balastının Bakımı
Elektrik balastı, düzenli olarak bakım gerektirir. Balastın aşırı ısınmamasına dikkat edilmelidir. Balastın üzerinde toz ve kir birikmesi önlenmelidir.
Balastın Diğer Kullanım Alanları
Balast, demiryolu ulaşımı ve elektrik dışında, aşağıdaki alanlarda da kullanılır:
- Binalarda: Zeminlerin dayanıklılığını ve drenajı artırmak için kullanılır.
- Taş ocaklarında: Taş bloklarının hareketini kolaylaştırmak için kullanılır.
- Yol inşaatında: Yolların dayanıklılığını ve drenajı artırmak için kullanılır.
- Diğer alanlarda: Drenaj kanallarında, filtre malzemesi olarak kullanılır.
Sonuç
Balast, farklı alanlarda kullanılan önemli bir malzemedir. Demiryolu ulaşımında, rayların yükünü taşımak ve zemine iletmekle sorumludur. Elektrikte ise, gaz deşarjlı lambaların düzgün ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlar.